Samarqand davlat universiteti fizika fakulteti umumiy fizika va magnetizm kafedrasi

FIZIKA DARSINI DASTUR ASOSIDA O’TISh
Fizika darsini dastur asosida o’tish didaktik usul bo’lib, u o’qituvchi tomonidan tuzilgan maxsus programma asosida amalga oshiriladi. Dastur asosida fizika darsini tashkil etishdan quyidagi didaktik maqsadlar ko’zda tutiladi. Agar sinfda 30 ta o’quvchi bo’lsa o’qituvchi dars mazmunini odatda o’rta o’zlashtiruvchi o’quvchilarga mo’ljallaydi; bu holda past o’zlashtiruvchi, hamda a’lo o’zlashtiruvchilar uchun bu dars kutilgan natijani bermaydi. Shuningdek, dars davomida o’quvchilarning o’zlashtirish darajasi kechikib aniqlanadi. Bu esa o’z vaqtida darsga tuzatma kiritish imkoniyatini bermaydi. Ya’ni o’quvchilarning o’zlashtirish darajasi dars davomida o’qituvchiga noma’lum bo’lib qoladi. Ana shu kamchiliklarni o’qitish jarayonida barham berish uchun o’quv materiali uzluksiz holda emas, balki bo’lak-bo’lak (porsiya) qilinib dastur asosida o’quvchilarga yetkaziladi. O’quv materialini har bir qismi berilgandan so’ng, nazorat savollari berilib, o’quvchilarning o’zlashtirishi to’g’risida ma’lumot olinadi. Agar o’quvchi javobi to’g’ri bo’lsa, navbatdagi o’quv materialining bo’lagi beriladi, agar o’quvchi javobi noto’g’ri bo’lsa mashina orqali yoki o’qituvchi tomonidan to’g’rilab boriladi. Ya’ni o’qituvchi-o’quvchi o’rtasida teskari aloqa o’rnatiladi. Dastur asosida dars uchun eng muhimi o’quv materialini bo’laklarga to’g’ri taqsimlash (dastur tuzish) hisoblanadi.
Dastur tuzish usullari. 1) Chiziqli usul. Bu usulda berilgan har bir qism materialga javob kutiladi, javob to’g’ri bo’lsa, navbatdagi bo’lakka o’tiladi, agar javob noto’g’ri bo’lsa, u qayta o’tiladi. O’quv materiali savol tariqasida, formula orqali yoki grafik tarzda berilishi mumkin. 1) Savol: O’zgarmas tok zanjirida elektr qarshiligi qaysi formula orqali hisoblanadi? Javob: . Etalon javob:
.
Chiziqli programmada biror savolga bir necha javob berilib shulardan to’g’risini tanlash so’raladi. Shuni ham unutmaslik kerakki, savol bilan javob oralig’ida ma’lum bir vaqt (pauza) bo’lishi kerak.
Tarmoqlangan programma – bu usulda o’quv materiali bosqichma-bosqich berilib boriladi, to’g’ri javob berilsa, 2 chi bo’limga o’tiladi, noto’g’ri javob yoki javob to’liq bo’lmasa, qo’shimcha tushuntirish, xatoni to’g’irlash orqali nazorat qilinib, so’ngra navbatdagi bo’limga o’tiladi. Tarmoqlangan programma quyidagi sxema bo’yicha amalga oshiriladi:

1 qism ma’lumot

Nazorat savol (masala)

O’quvchi javobi

Javobni to’g’ri nusxa bilan
taqqoslash