Samarqand davlat universiteti fizika fakulteti optika kafedrasi

2-TAJRIBA:

Bu tajribada rangli suyuqlik spektri tadqiq qilinadi.
8 -rasm. Rangli suyuqlik spektri tadqiq qilish qurilmasi.


Rangli suyuqlikni tayyorlash
Fuksinli qizil-binafsha rangli eritmani tayyorlash: qizil-binafsha rangli eritma olish uchun menzurkaga fuksin kukuni solinadi va 50 ml suq quyiladi. Agar eritma juda ham past rangli yoki juda ham qizg’ish bo’lib ketsa, zarur rang olish uchun ko’proq fuksin yoki erituvchi suv qo’shiladi. 9-rasmda ishga tayyor eritma rangi keltirilgan.
Bu tajriba uchun qurilma tarkibi birinchi tajribadagi bilan mos tushadi. Shu bilan birga, bu qurilmada ikkinchi prizmali stol linza va prizma orasiga 9-rasmdagi kabi o’rnatiladi.
E ndi kyuvetani rangli suyuqlik bilan to’ldirish va kyuvetani prizmali stolga qo’yish mumkin. Kyuvetani prujinali qisqich bilan mahkamlang. Kyuveta uchun ikkita o’rnatish holati mavjud: 9- va 10- rasmlarda ko’rsatilgani kabi ko’ndalang va bo’ylama holatlar.

9-rasm. Qizil-binafsha rangli fuksinli 10-rasm. Qizil-binafsha rangli fuksinli eritmaning eritmaning ko’ndalang joylashuvi. bo’ylama joylashuvi

Natijalar:
Fuksinli qizil-binafsha bo’yoqli eritma spekrtri 11-rasmda keltirilgan.

1 1-rasm. Fuksinli qizil-binafsha eritma spektri. Chapda: transversal. O’ngda: longitudinal.

Ikkala spektrda ham yashil rang yo’q, natijaviy rang olov rang. Qo’shimcha ranglar yutiladi va boshqalari o’tkaziladi.
Ko’ndalang holatda ko’k rang ko’proq yutiladi va natija rang esa qizil.
11-rasmda kameraning sezgirligi tufayli ko’k rang deyarli ko’rinmaydi.

Tozalash va utilizatsiya
Utilizatsiya turli mintaqalarda turlicha tartibda amalga oshiriladi va shuning uchun bunga mas'ul tashkilotlarni surishtirish kerak bo'ladi.

Qo’shimchalar:

1 2-rasm.Fuksinli qizil binafsha eritmaning yorug’likni o’tkazish koeffitsiyenti. Ko’ndalang.

13-rasm.Fuksinli qizil binafsha eritmaning yorug’likni o’tkazish koeffitsiyenti.Bo’ylama.

12 va 13 rasmlar 467251 spektrometrida olingan batafsilroq spektr sifatida keltirlgan. Bu yerda yashil rang yutilishini va yutilish sohasining kengligini ko’ramiz.
Ko’k va qizil ranglar fuksinda katta yutilishlarsiz o’tmoqda.