Samarqand davlat universiteti fizika fakulteti optika kafedrasi

Qo’shimcha ma’lumotlar
Qo’sh tirqish uchun bayon qilingan interferension hodisalar fizikaning boshqa bo’limlarida ham kuzatiladi; yerda ular ancha osonroq idrok qilinadi, masalan, suv sirtida qo’sh tirqish ortidagi to’lqinlar.
To’lqin modeli fotoelektrik effektlarni va yorug’likning chiqishini talqin qilishdagi yorug’lik kvant gipotezasining zarur sharti hisoblanadi.
Kvant mexanikasida qo’sh tirqishdagi tajribalar muhim rol o’ynaydi. Ular zarrachalar interferensiyalangan to’lqinlar kabi harakatlanishini ko’rsatadi.
Elektromagnit to’lqinlar (yorug’lik) uchun elektr maydon amplitudasining kvadrati intensivlikni ifodalaydi. Modda zarrachalari holida modda to’lqin amplitudasining kvadrati lokalizasiyani (to’lqin ehtimoliyati) ifodalaydi.
5-Rasm. Difraksion tasvirning tirqishlar soniga bog’liqligi (qora chiziq). Qizil chiziq tenglama (1) ga asosan modellashtirishga mos keladi.
NAZORAT SAVOLLAR

1. 
   Ishning maqsadi va bajarilish tartibi.
   
2. 
   Gyuygens-Frenel prinsipining mohiyati nimadan iborat?
   
3. 
   Frenel difraksiyasini tushuntiring.
   
4. 
   Fraungofer difraksiyasini tushuntiring.
   
5. 
   Difraksion panjara qanday tuzilgan.
   
6. 
   Ko’p o’lchamli panjaralarda difraksiya qanday kuzatiladi?
   

ADABIYOTLAR
1.D.V.Sivuxin, Optika, 1980, §. 39-41, 262-282 betlar.
2.Sh.Fayzullayev, O’.B.Jo’rayev, A.Jumaboyev, H.To’raqulov.
Yorug’likning difraksiyasi. 1989,
3.G.S.Landsberg. Optika, 1981,


LABORATORIYA ISHI № 4
HE-NE-LAZER BILAN LLOYDNING AKSLANTIRISH TAJRIBASI


Maqsad: To’g’ri va qaytgan ikki nurlar interferensiyasini kuzatish, Lazerning to’lqin uzunligini aniqlash.
Kerakli asbob uskunalar:
1.Chiziqli qutblangan He-Ne laseri,2. sozlanadigan Frenel ko’zgusi, 3. komplekt 50 ta mikroskopik slaydlari, 4.76 mm x26 mm prismatik stol, 5.hoshiyali linza, f = +5 mm, 6. hoshiyali linza, f = +200 mm, 7. pretsision optik kursi, 1 m, 8.3 naezdniklar, H = 60 mm/B = 36 mm, 9. naezdnik, H = 60 mm/B = 50 mm, 10. yarim shaffof ekran, 11. karetka asosi, 12. noniusli shtangensirkul, 13. po’lat tasmali o’lchagich.