Samarqand davlat tibbiyot instituti

 

---

O’quv qo’llanma 
72 
8. Gemotransfuziyada qon guruhi mansublining ahamiyati 
Har bir odamning qon guruhi o‘zida juda ko‘p miqdordagi 
eritrositlar, leykositlar, trombositlar va plazma antigenlarini jamlaydi. 
Ular esa juda faol substansiyalar sifatida gemotransfuziya jarayonida 
immunologik mos kelmaslikning sababi bo‘lishi mumkin. Bunda eng 
asosiy rol ABO va Rh-mansublik antigen tizimlariga tegishlidir. 
Immunologik mos kelmaslik gemotransfuziya natijasida retsipiyent 
qonida eritrositlar bir xildagi antigenlar va zardobida yetarli miqdorda 
antitanachalarning (agglutinogen A - agglutinin α; agglutinogen В - 
agglutinin β; antigen Rh
0
(D) - antirezus antitanachalar) vujudga 
kelishining 
oqibati 
bo’lishi 
mumkin. 
Bunda 
eritrositlarning 
agglyutinatsiyasi yuzaga kelib, keyinchalik bu gemolizga aylanadi. 
Retsipiyentga quyilgan qonning 
“yashab ketishi”
uchun eng muhim 
shart sifatida donor va retsipiyentning qon guruhi bo‘yicha o'zaro 
muvofiqligi zarurligi masalasiga birinchi bo'lib Grille (1907-y.) va 
Ottenberg (1908-y.) e’tibor qaratishgan. 
Ottenberg qoidasi
. 
Donor va retsipiyent qonining ABO tizimi 
bo'yicha o'zaro muvofiqligini aniqlash borasida Ottenberg tomonidan 
qoida 
(Ottenberg qoidasi)
ishlab chiqilgan. Unga muvofiq, faqat 
quyilayotgan donor qonidagi eritrositlar agglyutinatsiyaga uchraydi; zero, 
quyilayotgan qon agglyutininlari bemor qon tomiri ichi bo’ylab tarqalib 
ketishi sababli, ularning titrlari kamayib, retsipiyent qonidagi 
eritrositlarni agglyutinatsiyaga uchratishga qodir bo'lmay qoladi. 
Ottenberg 
qoidasi 
bo’yicha, 
retsipiyent 
zardobi 
tomonidan 
agglyutinatsiyaga uchramaydigan qon eritrositlariga ega qonni quyish 
mumkin. Ottenberg qoidasiga muvofiq, faqat bir guruhdagi emas, boshqa 
guruhlarga xos qonlarni ham quyish mumkin. O(I) guruhi eritrositlarida 
hech qanday agglutinogenlar yo’q va hech bir zardob bilan o'zaro 
agglyutinatsiyani keltirib chiqarmaydi. Shunga ko’ra, aytish mumkinki, 
ushbu guruhga mansub qonni har qanday qon guruhiga mansub 
retsipiyentlarga quyish mumkin. 

---

K.M. Abdiyev, U.D. Dadajanov, A.G. Madasheva