Samarqand davlat tibbiyot instituti

v) 
Ixtiyoriy donorlarning sun’iy immunizatsiyasi
. 
Ushbu amaliyot 
antirezus zardob olish va turli xildagi reagentlarni tayyorlash uchun 
amalga oshiriladi. 
9. Qon quyishning zamonaviy qoidalari 
Immunogemotologiya va klinik amaliyotning erishgan yutuqlari 
shundan dalolat beradiki, universal donorning qonini boshqa guruh 
retsipiyentlariga quyilganda retsipiyent qonida eritrositlarning gemolizi 
rivojlanishi mumkin. Bu nafaqat tabiiy antitanachalar harakati hisobiga 
(salmoqli gemotransfuziyada), balki donor qonidagi anti-A izoimmun 
antitanachalarning (kamroq hollarda anti-B) ham ta’sirida sodir bo’lishi 
mumkin. Ushbu antitanachalar universal donorlarda homiladorlik davrida 
A va В antigenlarga nisbatan immunlanish va vaksinatsiya natijasida 
yuzaga kelishi mumkin. Bunda ko'proq anti-A izoimmun antitanacha-
larning ta’siri ko‘zga tashlanadi (universal donorlarda ularning uchrashi 
10-16%ga yetadi). 
Qoni rezus- Rh(+) retsipiyentga rezus- Rh(-) donor qonini quyish 
rezus omil tizimidagi kuchsiz antigenlarga (C va E) nisbatan antitanacha-
larning ishlab chiqilishiga sabab bo‘lishi mumkin. 
Shu sababli, hozirgi vaqtda faqat bir xil guruhga (ABO tizimi 
bo‘yicha) va bir xil rezus omil qonlarini o’zaro quyish lozim! 
Faqat quyidagiga o‘xshash hollarda yo’riqnoma bo’yicha universal 
donorning (O(I) guruhli (yuvilgan) eritrositlar) 500 ml. gacha miqdorda 
qonidan quyish mumkin: gemotransfuziya “hayot-mamot masalasi”da, 
bemorning qon guruhini aniqlash imkoni bo‘lmaganida yoki bir guruhli 
donor qoni bo’lmasa bolalarga boshqa guruh qonini quyish taqiqlanadi! 
 
 

---

O’quv qo’llanma 
76 
IV BOB. QON VA UNING TARKIBIY QISMLARINI 
QUYISH 
Mashhur rus transfuziologi va jarrohi A.N. Filatovning (1973-y.) 
tushunchasi bo’yicha, zamonaviy transfuzion terapiya - bu qon, uning 
tarkibiy qismlari va qon preparatlari, shuningdek qon o‘rnini bosuvchi 
suyuqliklarni alohida yoki birgalikda qo‘llanilishidir. 
Qon va uning tarkbiy qismlarini quyishgan oldin har bir shifokor 
shuni esda tutishi lozimki, gemotransfuziya muolojasi bemor hayotiga 
loqayd aralashuv emas, shuningdek ayrim hollarda bemor sog’ligi va 
hatto hayotiga ham xavf tug‘dirishi mumkin sohadir. Qon - inson 
organizmi to‘qimalaridan biridir. Shuning uchun bir shaxsdan qon olinib 
ikkinchisiga quyishda to‘qimalarni ko‘chirib o‘tkazish bo‘yicha jarrohlik 
amaliyotiga qaragandek qarash lozim.