Samarqand davlat tibbiyot instituti

Rezus kelishmovchilik
nomini olgan. Keltirilgan o’zgarishlar 
quyidagi turli ko‘rinishlarda namoyon bo’luvchi gemolitik kasallikning 
rivojlanishiga olib keladi: anemiya, o‘tkir gemolitik anemiya va 
homiladorlikda shish paydo bo’lishidan tortib homilaning rivojlanishini 
buzilishi va bolaning o‘lik tug'ilishigacha asoratlanishi mumkin. Qoida 
tariqasida, birinchi homiladorlik sog‘lom bola tug‘ilishi bilan tugallanadi, 
bunda faqat onaning Rh antigeniga nisbatan sensibilizatsiyasi ro'y beradi. 
Keyingilarida, agarda takroriy ravishda qoni rezus-musbat homila 
rivojlansa, unda rezus-kelishmovchilikning og’irligi va oqibatlari 
jiddiyligi oshib ketadi. Ayrim hollarda birinchi homiladorlikdayoq 
asoratlar kelib chiqishi, ikkinchi, uchinchi va keyingi homiladorlikda esa 
rezus-kelishmovchilik normal va nisbatan xavfsiz o‘tishi mumkin. Shu 
munosabat bilan qoni rezus-manfiy barcha homilador ayollar dispanser 
nazoratida turadi, ularning qonidagi anti-Rh antitanachalar miqdori 
doimiy ravishda nazorat qilib boriladi. Bu nazorat jarayonida olingan 
natijalarga qarab, ular zarurat bo’yicha tegishli davolanish kursini 
o'taydilar, ba'zan esa, ko’rsatma bo‘yicha, ulardagi homiladorlik sun’iy 
ravishda to'xtatiladi. 
b) 
Rezus mos kelmagan qonni quyish
. 
Organizmda yuqoridagi 
holatlarga o‘xshash patologik o‘zgarishlar mexanizmi rezusi mos kelma-
gan 
qonni 
quyishda 
ham 
yuzaga 
keladi. 
Ilgaridan 
sensibilizatsiyalanmagan qoni rezus- Rh(-) bemorga rezus- Rh(+) qonni 
birinchi marta quyish kelishmovchilikga xos holatlar bilan kuzatilmasligi 
mumkin, lekin bu albatta antirezus antitanachalarning shakllanishiga olib 
keladi. Bu bemorga keyingi marta rezus- Rh(+) qonning transfuziyasida 
Rh-omil bo‘yicha o‘zaro nomuvofiqlik rivojlanadi. Shuningdek, rezus 
nomuvofiqlik holati qoni rezus- Rh(-) ayolga u homiladorlik paytida rezus 
mansublikga sensibilizatsiyalanganidan keyin, takroriy ravishda unga 
rezus- Rh(+) qonni (va aksincha) quyish xavfli asoratga sabab bo’lishi 
mumkin. 

---

K.M. Abdiyev, U.D. Dadajanov, A.G. Madasheva
75 
Tamoyil bo’yicha, rezus-manfiy qonni qoni rezus- musbat bemorga 
quyish mumkin. Shuni va ABO tizimi bo’yicha mavjud ma’lumotlarni 
hisobga olgan holda aytish mumkinki, O(I) va Rh(-) qon guruhiga mansub 
donorlar universal donorlar hisoblanadilar, AB(IV) va Rh(+) qon 
guruhlariga mansub retsipiyentlar esa universal retsipiyentlar deyiladi.