Salmonova azizabonuning matematika o

Akadimik litseylardan tashkari va sirtki matematik tadbirlar.

Akadimik litseylardan tashkari ishlarga kuyidagilar kiradi:

• 
  -oliy ukuv yurtlari koshidagi matematik tugaraklar;
  
• 
  -yosh matematiklar jamiyati;
  
• 
  -matematiklar maktablari;
  
• 
  -yozgi matematik maktablar;
  
• 
  -tuman, viloyat matematik olimpiadalar;
  
• 
  -yosh matematiklar konferensiya va yigilishlari.
  
  

Sirtki matematik tadbirlarga kuyidagilar kiradi:

• 
  sirtki matematik olimpiadalar, 
  
• 
  sirtki konkurslar,
  
• 
  masalalar echish buyicha tanlovlar,
  
• 
  sirtki yosh matematiklar maktablari va xokazo kiradi.
  

Bunday ishlar vaktli matbuot va turli xomiy tashkilotlar yordamida amalga oshiriladi, bunga doir zarur ukuv kullanmalari va uslubiy kursatmalar mavjud. ularning rivojlantirish o‘quvchilar matematik bilimlari siviyasini oshirish va iktidorli matematik yoshlarni tarbiyalash uchun zaruriy imkoniyatlar yaratadi.
Bu mashgulotlar matematik tugaraklarni tuldiradi. Bundan bayon kilish boglikligi va mavzuni o‘rganish kengligini bilan ajralib turadi. Fakultativ mashgulotlar mazmuni kuyidagilarni uz ichiga olishi mumkin:
Matematikaning tanlangan boblari (xaftasiga! soat), Matematikaning tadbiklari (xaftasiga! Soat, 7-9-sinflar), Matematika tarixi (7-9-sinflar), Matematika va iktisodiyot (9-sinf), Amaliy ishlar (geometrik yasashlar, takribiy xisoblashusullari. Kompyuterlar va matematik masalalar echish).
Asosiy uslublari: o‘quvchilar fikrlashlarini rivojlantirish bunga doirmasalalarni muxokama etish, referatlar yozish, ma’ruzalar tayyorlash, takriz va masalalar tuzish. Bunda ilmiy-ommabop va kizikarli matematik adabiyotlardan keng foydalanish muximdir.
Matematika faniga kizikuvchi o‘quvchilarga matematika darsida olgan bilimlari kamlik kiladi. Ular matematikaga doir kuprok bilim olishni, matematikaning turmushda kanday kullanilishini bilishini, kizikarli va murakkab masalalarni kuprok echishni, xisoblash vositalari bilan tanishishni, fanning yangi yutuklaridan xabardor bulib turishni istaydilar.
Sinfdan tashkari ishlarning eng muxim vazifalaridan biri o‘quvchilarning ana istaklarini kondirish, ularning matematikaga kizikishlarini mustaxkamlash va rivojlantirishdan iborat.
Sinfdan tashkari mashgulotlarning an’anaviy mavzulari maktab matematika dasturi doirasidan tashkariga chikadi, lekin unda karaladigan kupgina savollar bilan kupgina nuktalarda kesishadi va uni tuldiradi.
Mutaxassislarning ta'kidlashlaricha, matematikani yaxshi o'zlashtirgan o'quvchining tahliliy va mantiqiy fikrlash darajasi yuqori bo'ladi. U nafaqat misol va masalalar yechishda, balki hayotdagi turli vaziyatlarda ham tezkorlik bilan qaror qabul qilish, muhokama va muzokara olib borish, ishlarni bosqichma-bosqich bajarish qobiliyatlarini o'zida shakllantiradi.
Shuningdek, matematiklarga xos fikrlash uni kelajakda amalga oshirmoqchi bo'lgan ishlar, tevarak-atrofda sodir bo'layotgan voqea-hodisalar rivojini bashorat qilish darajasiga olib chiqadi.
Matematikadan sinfdan tashkari ishlarning asosiy maqsadlari kuyidagilardan iborat:

1. 
   O‘quvchilarning matematika va uning tadbikiga bulgan kizikishlarini uygotish va rivojlantirish.
   
2. 
   O‘quvchilarning dastur materiallari buyicha bilimlarini kengaytirish va chukurlashtirish.
   
3. 
   o‘quvchilarning matematik kobiliyatlarini optimal rivojlantirish va o‘quvchilarda ilmiy-izlanish xarakteridagi kunikmalarni xosil kilish.
   
4. 
   Matematik tafakkurni yukori darajada tarbiyalash.
   
5. 
   O‘quvchilarda darslik va ilmiy adabiyotlar bilan mustakil va ijodiy ishlash malakasi rivojlantirish.
   
6. 
   O‘quvchilarda matematikaning texnika va amaliyotdagi axamiyati xakidagi tasavvurlarni kengaytirish va chukurlashtirish.
   
7. 
   O‘quvchilarda matematikaning madaniy -tarixiy axamiyati xakidagi tasavvurlarni kengaytirish va chukurlashtirish.
   
8. 
   O‘quvchilarda jamoatchilik ruxini tarbiyalash.
   
9. 
   Matematika o‘qituvchilari va o‘quvchilar urtasida yana xam mustaxkam ishchi kontaktlarni kurish va uning asosida o‘quvchilarning ongli kizikishlarini va intilishlarini yana xam chukurrok o‘rganish.
   
10. 
    Sinfdagi barcha o‘quvchilarni effektiv o‘qitishni tashkil kilishda matematika o‘qituvchisiga (kurgazmali kurollarni tayyorlashda, ulgurmovchilar bilan olib boriladigan mashgulotlarda, boshka o‘quvchilar orasida matematik bilimlarni targib kilishda) yordam bera oladigan faol o‘quvchilarni tuplash.
    

Matematikaga kizikuvchi o‘quvchilar bilan olib boriladigan sinfdan tashkari ishlarning mazmuni xakida gapirilganda kuyidagilarni belgilaymiz.

Bundan tashkari matematikadan sinfdan tashkari mashgulotlarda u yoki bu mavzu buyicha sayoxatlar tashkil kilish, matematik sofizmlar, kiyin masalalarni echish va boshkalar an’anaviy xisoblanadi.

Matematikaga kizikuvchi o‘quvchilar bilan utkaziladigan sinfdan tashkari mashgulotlarning kuyidagi formalarini tavsiya kilish mumkin:

1.