S. M. Masharipov X. S. Tadjiyeva tibbiy kimyodan amaliy mashg’ulotlar uchun darslik

Amaliy qism

1-tajriba. Potensiometriya usuli bilan biologik suyuqliklarning pH ini aniqlash

Stakanni 2 marta tahlil qilinayotgan siydik bilan chayiladi va ma’lum xajmda siydik solinadi. Unga elektrodlar tushirilib siydikni taxminiy pH qiymati aniqlanadi. Buning uchun pH metrning pH = 1-19 klavishi bosiladi. Keyin pH ning aniq qiymatini bilish uchun kerakli diapozon klavishi bosiladi. Analiz tugagandan keyin asbob o’chiriladi, elektrod yuvilib, distillangan suvga solib qo’yiladi. Natijalar taxlil qilinadi.
2-tajriba. Potensiometriya usuli bilan qon zardobining pHini o’lchash. Analiz uchun 3 ta stakanga me’da shirasi solinadi va ularni pH qiymati yuqorida bajarilgan analiz kabi aniqlanadi. Analiz qilingan me’da shirasining pH qiymati asosida diagnoz qo’yiladi. NaC1 konsentrasiyasi normada, giperxlorgidriya yoki gipoxlorgidriya ekani xaqida xulosa chiqariladi.
Nazorat savollari

1. 
   Elektrkimyoviy potensial qanday hosil bo’ladi?
   
2. 
   Oksidlanish-qaytarilish potensiali qanday hosil bo’ladi?
   
3. 
   Oksidlanish-qaytarilish potensialini elektrokimyoviy potensial bilan farqi
   
4. 
   Diffuziya, kontakt, membrana potensiallariga ta’rif bering.
   
5. 
   Potensiallarni o’lchashda galvanik elementlar qanday tuziladi?
   
6. 
   Elektrodlar turlari
   
7. 
   Oksidlanish-qaytarilish potensiallarining tibbiyotdagi ahamiyati
   
8. 
   pHni potensiometrik o’lchash qanday bajariladi?
   

Mashg’ulot № 13
Mavzu: Sirt hodisalari. adsorbsiya. Xromatografiya
Sirt yuzasida sodir bo`ladigan hodisalarga sirt hodisalari deb aytiladi. Sirt hodisalariga fazalar chegarasida sodir buladigan hodisalar va fazalarning o‘zaro ta’siri tufayli yuzaga keladiganhodisalar kiradi.
Sirt hodisalari biologiya va tibbiyotda katta ahamiyatga ega.Bunga sabab ko‘pgina biologik jarayonlar ya’ni fermentativ reaksiyalar, oqsillar sintezi va boshqa reaksiyalar fazalar sirtida borishidir. Har qanday tirik organizm ko‘pgina sirt farqlaridan iborat. Masalan hujayralar sirti, hujayra yadrolari sirti, kolloid zarrachalar sirti, protoplazmalar sirti va qolaversa organizm bilan tashqi muhit orasidagi sirt farqi.
Sirt hodisalarining organizm faoliyatida ahamiyati juda katta. Masalan sirt hodisalari tufayli organizmdagi yog‘larning harakati va hazm bo‘lishi holat kislotalari yordamida boradi. Sirt hodisalari qatorida sorbsiya jarayonlari alohida o`rinni egallaydi.