Ibn Sino bilim olishda bolalarni maktabda o’qitish zarurligini qayd etar ekan, ta’limda quyidagi tomonlarga rioya etish zarurligini ta’kidlaydi;
-bolaga bilim berishda birdaniga kitobga band qilib qo’ymaslik;
-ta’limda yengildan og’irga borish orqali bilim berish;
-olib boriladigan mashqlar bolalar yoshiga mos bo’lishi;
-o’qitishda jamoa bo’lib maktabda o’qitishga e’tibor berish;
-bilim berishda bolalarning mayl, qiziqish va qobiliyatini hisobga olish;
-o’qitishni jismoniy mashqlar bilan qo’shib olib borish;
Talabaga bilim berish o’qituvchining mas’uliyatli burchidir.Shunga ko’ra, Ibn Sino o’qituvchining qanday bo’lishi keraqligi haqida fikr yuritar ekan, shunday yo’l yo’riqlar beradi. Bular quyidagilardan iborat:
-bolalar bilan muomalada bosiq, va jiddiy bo’lish;
- berilayotgan bilimning talabalar qanday o’zlashtirib olayotganligiga e’tibor berish;
-ta’limda turli metod va shakllardan foydalanish;
-talabaning xotirasi, bilimlarni egallash qobiliyatini va shaxsiy xususiyatlarini bilish;
-fanga qiziqtira olishi.
-berilayotgan bilimlarniig eng muhimini ajratib bera olishi;
-bilimlarni talabalarga tushunarli qilib, uning yoshi aqliy darajasiga mos ravishda berishi;
-har bir so’zning bolalar hissiyotini uyg’onish darajasida bo’lishga erishish zarur, deydi olim.
Ibn Sino ta’kidlashicha bilishda qaysi metodlardan foydalanmasin, u og’zaki ifodali bilimlarni tushuntirishmi, turli ko’rinishlardagi suhbatmi, tajribalarmi, baribir talabada haqiqiy bilim hosil qilish, mustaqil qobiliyatini rivojlantirish, olgan bilimlarini amaliyotga tadbiq eta olish qobiliyatini tarkib toptirishni asosiy maqsad deb bilgan.
Davoniy fikriga ko’ra bola tarbiyasining keyingi davri maktabda boshlanadi. Muallim aqlli bola tarbiyasidan yaxshi xabardor bo’lgan yuksak fazilat egasi bo’lishi lozim. Olim talaba bilan muallim o’rtasidagi munosabatga alohida to’xtaladi. Agar ota uning organizmini jismoniy jihatdan tarbiyalashga sababchi bo’lsa, muallim uning ma’naviy tarbiyasi kamolotga etishiga sababchidir. Haqiqatni olganda, uning fikricha muallim ma’naviy padar hisoblanadi. Agar kishining ruhi o’z badaniga qanchalik yaqin bo’lsa, muallim ham tarbiya borasida shunchalik ota-onaga yaqin turadi.
Davoniy bolalarning kasb - hunar egallashi to’g’risida ham e’tiborga sazovor fikrlar bildirganlar. Muallim talabalarning qobiliyatini qaysi kasb bilan qiziqishini juda yaxshi bilishi lozim. Agar bola ma’lum bir kasb hunar yoki bilim bilan shug’ullansa, uni har tomonlama qo’llab-quvvatlash va bilim yoki kasbni egallash uchun keraqli shart- sharoitni yaratib berish lozim, har bir kishining - deb yozadi Davoniy, hamma kasbni egallashga qobiliyati bo’lmaydi, balki muayyan odamning biror kasbga qobiliyati bo’ladi.
Yuqoridagi fikrlardan ko’rinib turibdiki, fan asoslarini egallashda o’qitish usullarining ahamiyati beqiyosdir va o’quvchi shaxsida nazariy va amaliy bilimlarni shakllanishiga metodik vosita bo’lib xizmat qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |