Резервная копия Монография Адилбекова cdr

Epiteliy hujayralarini kelib chiqish joyini aniqlash.
Qon dog‘ida vaginal 
hujayralari, spermani, erkaklar jinsiy a’zosidan tamga olish, tirnoq ostidagi 
narsalarni tekshirish juda muhim ahamiyatga egadir. Bunday tekshirishlarga asos 
solgan olimlardan N.G.Shalaev (1965) va S.I.Lyubinskiy (1969) lar hisoblanadi. 
O‘rganish jarayonida ko‘p qavatli yassi epiteliyasi har xil turlarning hujayralarini 
soliShtirishga to‘g‘ri keladi. Bunda teri epidermisi, og‘iz bo‘shlig‘i, qin, erkaklar 
siydik chiqaruv yo‘li epiteliya hujayralariga alohida ahamiyat beriladi. Qin 
epiteliya hujayralarining diagnostikasi avvalo preparatda qatlam, kichik guruh yoki 
ajratilgan yassi shoxlanmaydigan epiteliya hujayralari aniqlaniladi. Ko‘p qirrali, 
aniq chegaralari epidermis hujayralari ko‘pincha deformatsiyalanuvchi, burishgan, 
chetlari va burmali joylari bo‘lgan, noaniq chegarali, uzunligi 26-56 mkm bo‘lgan 
qin epiteliya hujayralaridan farqlanadi. Muhim differentsial diagnostik belgilardan 
biri yadroda X-xromatinni borligidir, chunki buning borligi uni ayollarga 
xosligidan darak beradi. Ammo, bu qin hujayralaridan hosil bo‘lganligi 
to‘g‘risidagi masalani yecha olmaydi. Bunday xulosaga faqat sitoplazmada ko‘p 
miqdorda glikogen topilgandan keyin kelish mumkin, chunki sog‘lom yetilgan 
ayollarning qin pardasida glikogen ko‘p bo‘ladi. Boshqa joydan ko‘chib tushgan 
epiteliyalar (masalan, og‘iz bo‘shlig‘i) da glikogen bo‘lmaydi. Faqat bitta 
glikogenni topilishi, agar jinsiy xromatin aniqlanilmasa hujayrani qindan kelib 
chiqqanligini isbotlay olmaydi, chunki erkaklar siydik chiqaruv yo‘li shilliq 
qavatida ham glikogen bo‘lishi mumkin. Glikogen va jinsiy xromatinni bitta 
preparatda aniqlaniladi. Preparatni oldin yod bug‘lari orqali bo‘yaladi va keyin 
glikogen saqlovchi hujayralar sonini tekshirish uchun yaroqli hujayralarga nisbatan 
sanaladi. Hujayralarda glikogenning miqdori 10% va undan yuqori topilishi 

---

110 
e’tiborga olinadi. Keyin preparatlar metanolda qotiriladi va azur-eozin bilan 
bo‘yaladi. X-xromatin topilmagan taqdirda preparatning avval bo‘yalmagan qismi 
Y-xromatinni topish uchun flyuoroxrom bilan qayta ishlanadi. Qo‘shimcha 
diagnostik faktorga hujayra yuzasida qin uchun xarakterli mikroflora tayoqchasini 
topilishi hisoblanadi. Sitologik usul bilan sperma borligini aniqlash amaliyotda 
uncha keng qo‘llanilmaydi, biroq ayrim sud tibbiyoti tsitologlari spermatozoidlarni 
faqat boshchasiga, uni o‘lchamlari, shakli va o‘ziga xos tuzilishiga qarab aynan 
o‘xshatish mumkin deb hisoblaydilar.