Reja: Mashina detallari, mexanizmlar va uzatmalar

Mavzu: Detallar va uzellar
Reja:

1. 
   Mashina detallari, mexanizmlar va uzatmalar
   
2. 
   Maxsus muftalar
   
3. 
   Uzatmalar.
   
   
   

Mashina detallari, mexanizmlar va uzatmalar
Mashinalar va mexanizmlar uzatmalarga birlashtirilgan detallardan 
tuziladi.Detal - bu bir xil jinsli materialdan tayyorlangan buyum (yig‘ish 
operatsiyalarisiz payvandlash, kavsharlash, yelimlashdan foydalanishga 
ruxsat etiladi). Detallar birikmasi uzellami hosil qiladi. Uzellar va 
biriktiruvchi detallar mexanizmni tashkil etadi. Birikmalar esa ajratiladi- 
gan va ajralmaydigan turlarga boiinadi.
Ajralmaydigan birikmalar, bu shunday birikmalarki, bunda mashina 
uzellarini ayrim qismlarga ajratish uchun, birikma elementlarini sindirish 
yoki ish yuzasini qayta ishlash zarur boiadi. Parchin mixli, payvand 
hamda detallari o‘zaro tig‘izlik bilan o ‘tkazilgan birikmalar shunday 
birikmalar hisoblanadi.
Rezbali, shponkali, shlisli birikmalar ajraladigan birikmalar bo iib , 
uzellar detallarga ajratilganda detallaming ishchi qismlarga shikast 
yetkazilmaydi. Ajratiladigan birikmalaming eng ko‘p tarqalgan turi 
rezbali birikmalardir. Rezbali birikma detallariga bolt, vint, shpilka, 
gayka, shayba, shtift, shplint va boshqalar kiradi (1.1-rasm).
Bolt -  bir uchida rezbasi ikkinchi uchida kallagi b o ig an sterjen. 
Vint -  bir uchida rezbasi boigan, detallami o‘zaro bogiovchi yoki 
mahkamlovchi silindrik sterjen.
1.1-rasm. Birikma detallari:
a -  biriktiruvchi; b -  tutib turuvchi; 1 -  gaykali bolt; 2 - vint; 3 -  shpilka; 4 -  ponasimon 
shponka; 5 - prujinali shayba; 6 -  shlisli birikma; 7 - prujinali shayba; 8 -  mahkamlovchi