Demokrit (mil. av. 460-370) atomistik nazariya asoschilaridan biri. Falsafa, mantiq, fizika, matematika, texnika, axloq, musiqa kabi sohalarda asarlar yozgan. Demokrit ta’limotiga ko‘ra, tabiat ob’ektiv ravishda mavjud. Tabiatdagi barcha narsa va hodisalar bo‘linmas zarralar-atomlardan tashkil topgan.
Gerodot (mil. av.490-425) tarix fanining otasi. Mil. av. 455-447 yillarda butun Kichik Osiyo, Misr, Bobil, Finikiya, Kirena, Yunonistonning Bolqondagi shaharlari, Qora dengiz sohillari bo‘ylab sayohat qilib, skiflar haqida ma’lumot to‘plagan.
Gerodot yaratgan "Tarix"aleksandriyalik olimlar tomonidan to‘qqiz kitobga taqsimlanadi va har biriga muzalar nomi (Klio, Yevterpa, Taliya, Mel pomeni, Terisixora, Erato, Poligimniya, Uraniya va Kalliopa) sarlavha sifatida qo‘yiladi. Har bir kitob o‘z navbatida yuzlab boblardan iborat. "Tarix"da Yevropa va Osiyo, Yunoniston va Eron o‘rtasidagi urushlar voqeasi yoritilgan.
Sofokl (mil. av. 496-406) — dramaturg, shoir, siyosiy va harbiy arbob.
Sofokl antik davr tragediyalari uchun ustuvor ahamiyatga ega bo‘lgan shaxsning ma’naviy shakllanishi muammosini yechishda dunyoning parvardigor tomonidan idora etilishini nazardan qochirmagan. Uning "Traxiyalik ayollar" tragediyasidan boshqa barcha asarlari oliyjanob kishilarning nomlari bilan atalgan. Antik manbalarga ko‘ra, 123 ta drama yozgan. "Ayaks", "Antigona", "Shoh Edip", "Elektra", "Filoktet", "Edip Kolonda" va boshqalar.
Aristofan (mil. av. 445-385) — yunon shoiri, «komediya otasi».
Aristofan nazari davrning dolzarb muammolariga qaratilgan bo‘lib, ijodida yorqin namoyon bo‘ladi va o‘sha davr dehqonlar ommasi manfaatlarini ifodalaydi. U shahar aholisi past tabaqasini o‘ziga rom etgan radikallar aqidasiga («Chavandozlar»), sofistlarning individual falsafasiga («Bulut») ishonchsizlik bilan qaradi. U har ikkalasida ham Afina demokratiyasining inqirozi alomatlarini ko‘ra oldi. Aristofan komediyalarida muhim voqealarga munosabat, harbiy siyosatga qarshi kayfiyat yaqqol seziladi («Lisistrata»), hayotiy shaxslarni kamsitish («Bulut»da — Sukrotni), fantastik vaziyatlar («Axariyanlar», «Qushlar») ham Aristofan ijodiga mavzu bo‘lgan.
Praksitel quyi klassika davri namoyondasidir. Uning asarlari asosan marmardan ishlangan. Praksitel davrning badiiy talablariga javob beradigan yangi, o‘ta nozik go‘zallik namunalarini yaratdi. U Yunon haykaltaroshligida birinchi bo‘lib yalang‘och ayol obrazi "Afrodita" haykalini yaratgan. Asarlari nisbatlar jihatidan kelishgan va uyg‘un; marmarni mahorat bilan yo‘nib, tasvirni his qila olgan va uning mayin shakliga erishgan. Praksitel shakllariga nafis holat va yengillik bera oladigan tashqi tayanch nuqtalarini topa olgan: Bular "Musallas quyayotgan satir", "Erot", "Apollon Saurokton" haykallarida yorqin namoyon bo‘lgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |