Rangli va qora

Eritmani temir ionidan tozalash 
 
Parchalash natijasida 110 - 120 g/l TiO
2
(TiOSO
4
formada) FeSO
4
va 
Fe
2
(S0
4
)
3
tuzlar eritmasi va 200 - 240 g/l faol holdagi H
2
SO
4
ni avval Fe dan 
tozalash kerak. Buning uchun uch valentli temir Fe
+2
gacha qaytariladi va u FeSO
4
∙7H
2
O holida bo'ladi. Qaytarish jarayoni temir kukunlarini qo'shish bilan olib 
boriladi: 
Fe
2
(S0
4
)
3
+ Fe = 3FeSO
4
to'liq holida, ya'ni: 
2TiOSO
4
+ Fe + 2H
2
SO
4
= Ti
2
(SO
4
)
3
+ FeSO
4
+ 2H
2
O 
Bu eritmadagi FeSO
4
·
7H,0 holida kristallari tarkibi 140 - 150 g/l TiO
2
, 280-
300 g/l H
2
SO
4
, 30-35 g/l temir sulfati (temirga nisbatdan hisoblanganda) hamda 
Al, Mg va Mn sulfatlaridan iborat bo'ladi. 
 
Gidroliz 
Metotitan kislotasini sulfatli eritmasidan ajratib olish. Bunda
TiOSO
4
+ H
2
O 
= 
↓H
2
TiO
3
+ H
2
SO
4
Eritmani tarkibi va gidroliz usuli cho'kmaning tarkibi uning strukturasiga 
qattiq bog'liq bo'ladi. Masalan, pigment uchun qo'llaniladigan TiO
2
, uning 
gidrolizli 180 - 200 g/l konsentrasiyali TiO
2
va H
2
SO
4
: TiO
2
bo'lgan nisbati 2 dan 
oshmasligi kerak. Eritmani TiO
2
konsentrasiyasi 120 - 150 g/l eritmadan metotitan 
eritmasi olinib, uni qizdirish yoii bilan yuqori zarrachali TiO
2 
hosil qilinadi. 
Metallurgiya sanoatida ishlatiladigan TiO
2
uchun yuqoridagi talablar bo'lishi shart 
emas, balki mahsulot ma'lum tezlikda olinsa bas. Shu bilan birga, SO
4
ionlari 
H
2
TiO
3
ni katta zarrachalari yuzasiga yutilgan bo'ladi. Uni 850 - 900°C da 
qizdirish yoli bilan yo'qotiladi. 
Qizdirish (H
2
TiO
3
ni).
 
Qizdirilganda SO
3
va H
2
O (bug') ajralib chiqadi va 
kristall holida TiO
2
hosil bo'ladi. 200—300°C suv, 500-900°C da esa SO
3
ajralib 
chiqadi. Natijada 950 
0
C da anotaz strukturali va 950°C dan yuqorida esa rutil 
strukturali TiO
2
hosil bo'ladi. Metallurgiya sanoati uchun 1000 - 1100°C da olib 
borilib, SO
3
tamomila uchirib yuboriladi. Sulfatli usulning kamchiligi juda 
qimmatga tushishi hisoblanadi, chunki H
2
SO
4
ning asosan ko'p miqdori temirni 
eritishga sarf bo'ladi. 1kg temir uchun 1,76 kg H
2
SO
4
darkor.