Rangli va qora

3.13.-rasm. 
Ruda-termik pechining ko‘rinishi 
Pechlarning elektrodlari grafitdan, yoki tozalangan ko‘mirdan tayyorlangan 
bo‘lib, ularning uzunligi 800-1400 mm gacha boradi. Elektrodlar maxsus 
uskunalarga o‘rnatilgan bo‘lib ular gidro-ko‘targichlar yordamida pechning ishchi 
hajmiga avtomatlashgan va mexanizatsiyalangan boshqaruv orqali tushiriladi. 
Rangli metallurgiyada ko‘p hollarda silindr shaklidagi ruda-termik pechlar 
qo‘llaniladi. Uning o‘ziga yarasha bir qator qulaylik tomonlari mavjud. Ulardan 
biri elektr pech kichkina yuzani egal-laydi, uni boshqarish har tomonlama qulaydir. 

---

54 
3.14. - rasm
. Mis - nikel ruda va boyitmalarni eritish uchun to‘g‘ri to‘rtburchak 
shaklidagi elektro-pechlar. 
1- elektrodlarni ko‘targich; 2-futerovka; 3-ship; 4-kontakt shneklar; 5-
shinopaketlar; 6-elektrodlar qoplamasi; 7-elektrodlarni harakatga keltiruvchi gidro 
ko‘targich; 8-9-ustki va ostki prujinalar – elektrodalarni o‘rnatish uchun; 10,11–
shixta yuklash qismi; 
Hozirgi kunda qora metallurgiyada yoyli po‘lat eritish pechlari keng qo‘llanilib 
kelinmoqda. Bu pechlarning ishlab chiqarish unumdorligi yuqori bo‘lishi bilan bir 
qatorda ularni boshqarish to‘liq avtomatlashtirilgan. Quyidagi rasmda yoyli po‘lat 
eritish pechining umumiy ko‘rinishi berilgan.

---

55 
3.15. - rasm.
DSP 200 markali yoyli po‘lat eritish pechi. 
1-elektrodlarni mahkamlash sistemasi; 2-vertikal ustun; 3-elektrodlarni harakatga 
keltiruvchi mexanizm; 4-pech shipini ko‘taruvchi mexanizm; 5-nasos; 6-
aylanuvchi tumba; 7-pechni harakatlantiruvchi mexanizm; 8-lulka; 9-aylashtirish 
mexanizmi; 10-11 ishchi ko‘zgu; 12- pechning asosi; 13-shipning karkasi; 14-
portal; 15-elektronlar; 16-egiluvchan kabel. 
Pechning asosiy qismlari quyidagilardan iborat: pech ikkita mustahkam 
balkaga o‘rnatilgan bo‘lib, u butun konstruktsiyani ko‘tarib turadi. Pechning ustki 
qismiga harakatlanuvchi shiftidan iborat bo‘lib, uni harakatga kelitirish uchun 
maxsus mexanizm bilan ta’minlangan.
Undan tashqari pech yonboshiga 45-60° burilish imkoniyatiga ega. Bu esa 
jarayonda olingan mahsulotni kovshlarga quyish imkonini beradi. Pechning ichki 
qismi 500-800 mm gacha o‘tga chidamli materiallar bilan qoplangan. Pechga 
elektrodlar o‘rnash-tirish alohida ahamiyatga ega. Chunki bu elektrodlar jarayon 
davomida vertikal – yuqoridan pastga va aksinchi harakatlanadi. 
Rangli va qora metallurgiyada xomashyoni eritish va xomaki metallarni 
tozalashda zavonaviy hisoblangan induksion pechlar qo‘llaniladi. Bu pechlar 
asosan alyuminiy metallurgiyasida, mis va qo‘rg‘oshin metallurgiyasida, po‘lat 
ishlab chiqarishda samarali hisoblanadi.

---

56