Rangli va qora

Pechning tuzilishi. 
Pechni fundamenti monolit temir-betondan tayyorlangan. 
Fundamentning ustiga qalinligi 50 mm bo‘lgan cho‘yan plitalar joylashtirilgan. 
Plitalarga betondan tayyorlangan qatlam qo‘yilgan (3.12- rasm).
3.12- rasm.
Mis boyitmasini eritishga mo‘ljallangan kislorod mash’al pechi. 
1- kislorodli gorelkalar o‘rnatiladigan joy; 2-gaz chiqish joyi; 3- pech; 4-apteyk 
Pechning ishchi tagi (leshed) uch qator olovbardosh g‘ishtdan yasalgan: eng 
pasti-eni 230 mm bo‘lgan shamot, o‘rta qismi – 230 mm magnezitoxromit va ichki 
ishchi qatlami 460 mm bo‘lgan magnezitoxromit g‘ishtdan tayyorlangan. Pechning 
yon tomoni magnezitoxromit g‘ishtdan yasalib, eni 810 mm, bosh va oyoq 
tomonlarining qalinligi 920 mm. Pechni ustki qismi (shipi) 460 mm qalinlikdagi 
magnezitoxromit g‘ishtdan tayyorlangan. 
Pechni mustahkamlash uchun eni 15 mm bo‘lgan po‘lat kojux, 55 nomerli 
qo‘shtavr va 55 mm li po‘lat tyagalar ishlatiladi. 
Shlak pechdan 2 ta suv bilan sovitiladigan misdan yasalgan leyka orqali 
shlakovozlarga chiqariladi. Shteyn shpur va sifonlar orqali kovshga quyiladi, 
kovshlardagi shteyn mostovoy kran bilan konvertorga quyiladi. 
Elektr energiyasida ishlaydigan pechlar 
 

---

53 
Elektr eritish pechlari – rangli metallurgiyada qotishmalar, metallarni olishda va 
xomashyoni eritishda qo‘llaniladi. Hozirgi paytda rudalarni elektr eritishda rangli 
metallurgiyada quyidagi turkumdagi pechlar qo‘llanilmoqda:
- jarayonda boradigan kimyoviy jarayonlarga asosan oksid-lovchi va 
tiklanuvchi elektro-eritish; 
- xomashyoni eritish jarayoniga tayyorlash bo‘yicha: ruda va boyitmalar uchun 
kuydirilgan materiallarni maydalangan material-larni aglomerat va briketlarni;
- oxirgi mahsulot bo‘yicha: shteynga xomaki metall olishga; 
Barcha elektr eritish pechlari 3 yoki 6 ta elektroddan tashkil topgan bo‘lib, 
pechning geometrik ko‘rinishi to‘g‘ri to‘rtburchak va silindr shaklida bo‘lishi 
mumkin. Bunday pechlarni ruda - termik pechlar deb ham nomlanadi. 
Bu 
pechlarning 
asosiy 
texnik 
ko‘rsatkichi 
issiqlikning foydalanish 
koeffitsientini 60-80% gacha, vanna ichidagi haroratni 1500-1700°C gacha 
ko‘tarishi mumkin. 
Pechlar devorining qalinligi 900-1200 mm gacha bo‘lib, u o‘z navbatida 3-4 
qator magnezitli, xrommagnezitli va shamotli o‘tga chidamli g‘ishtlardan terilgan. 
Pechlarning asosi metall ustunlar bilan mahkamlangan bo‘lib, texnika xavfsizligini 
ta’minlash uchun zarur.