Rahim Vohidov, Husniddin Eshooqutov

Dil saropardai muhabbat o’st,
Dida oinadori taTati o'st.
Man, ki sar bar nayovaram ba du kavn,
Gardonam zeri bori minnati o’st.
Tuv-u to’biv-u mov-u qomati yor,
Fikri har kas ba qadri himmati o’st.
Gar man oludadomanam, chi ziyon? Hama olam guvohi ismati o’st. Man ki bosham dar on haram, ki sabo, Pardadori harimi hurmati o’st. Davri Majnun guzasht, navbati most, Har kase panjro’za navbati o’st. Fikri zohir mabin, ki Hofizro, Sina ganjinai muhabbati o’st,
(Hofizi Sherozi. Muntaxabi g’azaliyot. Dushanbe, 1967, sah. 46.) Tojikistonda Xoja Hofiz asarlarining yana ikki nashri (Duslianbe, 1971, 1983) amalga oshirilgan. Yuqorida ko’chirilgan g’azal keyingi ikki kitobda (sah. 33, sah. 96) ham bor. Ammo mazkurg’azal juda katta o’zgarishlar bilan shu kitobdan joy olgan. Birinchidan, so’nggi nashrlarda ko’chirilgan g’azal o’n bir baytdan iborat. Ikkinchidan, g’azalda baytlarning joylashtirilishi shu qadar aralash-quralashki, bunday «tahrii>ni tasawurga sig’dirish qiyin, albatta. So’zlaraing yozilishidagi xilma-xillikni aytmasak ham bo’lar. Quyidagi baytlar esa biz murojaat qilgan kitobda uchramaydi, ammo keyingi nashrlarda mavjud: Mulkati oshiqi-yu ganji tarab, Har chi dorani, zi yunini himmati o’st. Man-u dil ar fano shavem, chi bok? araz andar miyon salomati o’st. Bo xayolash mabod manzari chashm, Z-on ki in go’sha xosi xilvati o’st Har guli nav, ki shud chamanoroy, Asari rang-u bo'1 so’hbati o’st.
Matnshunoslik bilan bog’liq bunday chalkashliklar Xoja Hofiz taqdirida o’tmishda ham bo’lgan ko’rinadi. Alisher Navoiyning tatabbu'-g’azali shunday xulosaga kelish uchun asos bo’ladi. Chunki javobiya y yetti baytdan iborat. Navoiy-Foniyning qurbi o’n bir baytli g’azalga javob aytishga ham etar edi. Biroq ulug’ shoir qo’liga mazkur g’azalning y yetti baytli nusxasi tushgan ko’rinadi: Navoiy-Foniy:
Dar dilam otashi muhabbati o’st, Obi chashmam zi dudi ftirqati o’st. Nest dudi dilam ba hay'ati sarv, Az dilam rasta sarvi qomati o’st. Labi la'Ia$h, ki shud may oluda,