R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

b o ig a n lig i 
tufayli yashovchanlik 
kasb 
eta 
olm aydi. 
D em ak ,
so ‘z lo v c h i 
lek sem an in g 
na shakliy to m o n in i, 
na 
m azm uniy
t o m o n in i o ‘zgartira oladi.
S o ‘z esa til jam iyati a’zolari ongidagi leksem aning so ‘zlovchi
to m o n id a n nutq sharoitiga m os ravishda q o ila n ilish i. L eksem a s o ‘z
sifatida 
voq elan gan d a, o ‘zin in g bir qirrasinigina olib chiqadi.
S o ‘z lo v c h i lek sem an i s o ‘z sifatida nutqqa chiqarganda, 
unga
m o r fo lo g ik , 
sintaktik, 
uslubiy jih atd an
ishlov 
beradi. 
S o ‘z
so ‘z lo v c h i to m o n id a n leksem a asosida u n in g nutq m aqsadiga m os
ravishda tayyorlanadi. M asalan, 
Men qiziq, sarguzasht kitoblarni
sevam an
gapidagi 
kitoblarni
so'zini olaylik. U ndagi nutqiy lu g ‘aviy
m a ’no u c h u n
[kitob]
leksem asi asos b o ig a n . Biroq leksem aning
fo n etik q iv o fa si (ya'n i tovuslilar), m o ifo lo g ik belgilari (k o ‘plik,
tush u m k elish ig i), sintaktik vazifasi (so‘z kengavtiruvchisi, tobe
a’z o , t o ‘ld iru v c h i ekanligi) kabilar so ‘zlovch in in g individual sa ’y -
harakati 
asosida yuzaga keltirildi. 
[kitob]
leksem asi ongim izda
« v araq d an tash k il topgan, m uqovalangan, b o sm a y o k i q o iy o z m a
h oldagi, davriy b o im a g a n o ‘quv quroli» va «yirik hajm li asam ing
qism i» k a b i ikkita sem em asi bilan tayyor va barqaror holatda
turadi. Y u q o r id a g i gapda (nutqda) uning bir sem em asi yuzaga