Р. А. Ашуров педагогика назарияси “ фан “ Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги

Ақлий тарбия ва уни амалга
ошириш вазифалари

Ақлий тарбия умуминсоний тарбиянинг таркибий қисми бўлиб, кишилик жамиятида тарбия соҳасида етакчи роль ўйнайди. Ақлий тарбиянинг мазмуни ёш авлодда илмий дунёқарашни таркиб топтириш, юксак онглилик хислатини тарбиялаш ва мустаҳкамлаш, фан асосларидан хабардор қилиш, абстракт тафаккур ва нутқ қобилиятларини ўстиришдан иборатдир.

Ақлий тарбия жараёнида ўқувчи - ёшларга мактаб ўқув дастури асосида билим берилади, уларда эркин фикрлаш, тасаввур қилиш, диққат ва кузатувчанлик, каби хислатлар тараққий эттирилади.
Ўқувчиларга ақлий тарбия бериш, барча фанлардан умумий маълумот бериш орқали амалга оширилади ва у қуйидаги вазифаларни назарда тутади:
-Ўқувчи ёшларни табиат, жамият тафаккури ҳақидаги фан асосларини системали тарзда онгли ва мустаҳкам ўзлаштириладиган билимлар билан қуроллантириш:
-Ўқувчиларга нутқ ва фикр юритишни, интеллектуал қобилиятларни, маҳорат ва малакаларини,(кузатиш, таққослаш, чоғиштириш, тушунча ҳосил қилиш, сабаб ва оқибат алоқаларини тушуниш, материални мустаҳкам эсда сақлаб қолиш) ва шу кабиларни ривожлантириш;
-Ёшларни ижодий қобилияти уларнинг тасаввур доирасини кенгайтириш, уларнинг ақлий фаолият усуллари ва фаннинг баъзи методлари билан қуроллантириш;
-Билимларни чуқур эгаллаш асосида мантиқий тафаккур қилиш асосида илмий дунёқарашни ҳосил қилиш ва ҳоказолар.


Жисмоний тарбия ва унинг вазифалари

Умуминсоний тарбиянинг асосий таркибий қисмларидан яна бири- жисмоний тарбия бўлиб, у Ўзбекистон ёшларини жисмоний жиҳатдан нормал ўстиришни ўз олдига мақсад қилиб қўяди. Жисмоний тарбия- бола ва ўсмир организмининг нормал ўсиши ва ривожланиши ҳақида, уларнинг соғлиги тўғрисида ғамхўрлик қилишдир. Жисмоний тарбиянинг вазифаси қуйидагилардан иборатдир;

• 
  Болалар соғлигини доимо кузатиб туриш, назорат қилиш, ҳар бир боланинг жисмоний ривожланишини таъминлаш
  
• 
  Болалар толиқишининг олдини олиш, ўқувчиларнинг иш қобилиятларини оширишга ёрдам берувчи шароит яратиш
  
• 
  Ўқувчиларга шахсий ва ижтимоий гигиена малакаларини сингдириш
  
• 
  Муайян ёш учун белгиланган нормаларга мувофиқ ўқувчи - ёшларни меҳнатга ва она Ватан мудофаасига тайёрлашни таъминлаш
  
• 
  Ритм туйғусини, характерларининг ифодали бўлишини ривожлантириш ва уларга эстетик баҳо бериш туйғусини ўстириш
  
• 
  Гимнастика ва спортга оид назарий билимлардан хабардор қилиш, ҳамда гимнастика ва спорт билан доимо мустақил шуғулланиш малакаларини шакллантириш
  
• 
  Ёшларни спортнинг турли соҳаларини чуқур эгаллаб шаҳар, туман, вилоят ва дунё миқёсидаги мусобақаларда иштирок этиб, ғолибликни қўлга киритиб, жаҳон халқлари олдида мустақил Республикамиз байроғини баланд кўтаришга даъват этиш ва ҳоказо.