Qurilish materiallari va buyumlari

Ohakning qotishi.
Havoyi ohak so‘ndirilgach ochiq havoda asta-sekin quriydi va havo 
tarkibidan SO
2
gazini olib qotadi.
So‘ndirilgan ohak quyidagicha karbonlashadi:
Sa(ON)
2
SO
2
SaSO
3
N
2
O
Ohak bog‘lovchisi qotish jarayonida Sa(ON)
2
zarrachalari bir-biriga yaqinlashadi, zichlashadi, 
asta-sekin kristallanadi va kristallanish jarayonining chuqurlashishi mustahkam qurilish materiali 
hosil bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Ohak bog‘lovchisi asosidagi materiallar mustahkamligini tezlikda 
oshirish uchun ularni issiqlik bilan qayta ishlash tavsiya etiladi. Issiqlik Sa(ON)
2
karbonlashtirish 
jarayonini (kristallanishni) tezlashtiradi.
So‘ndirilmagan kukun ohak. 
Ohakning bu turi bo‘lak ohakni avvaldan so‘ndirilmasdan 
maxsus tegirmonda kukun xolatga keltirib tayyorlanadi. So‘ndirilmagan tuyulgan ohak asosidagi 
qurilish qorishmalari va betonlari tez qotadi.
Ohak tarkibiga 90-150% suv kiritilganda ohak bevosita material ichida gidratlansa (SaO
.
N
2
O) 
SaO ning gidratatsiya va kristallanish jarayonlari tezlashadi. Gidratatsiya jarayonida ajrab chiqqan 
issiqlik qurilish qorishmasi va betonning qotishini tezlashtiradi.
So‘ndirilmagan kukun ohak tarkibiga kukun holatdagi mineral qo‘shimchalar (shlaklar, kullar, 
ohaktosh va boshqalar) qo‘shilishi mumkin. Bu turdagi ohak bog‘lovchisi tayyorlangandan keyin 
darhol ishlatilgani ma’qul, aks holda mahsulot havodan namni olib bog‘lovchilik xususiyatini 
Yo‘qotishi mumkin.
Ohak bog‘lovchisining asosiy xossalari. 
Sifatiga qarab havoyi ohak sanoatda 3 xil navda 
ishlab chiqariladi. Havoyi ohak 5.1-jadvalda keltirilgan talablarga javob berishi kerak.
So‘nish tezligiga qarab havoyi ohak tez so‘nadigan (8 minutgacha), o‘rtacha tezlikda so‘nadigan 
(25 minutgacha) va sekin so‘nadigan (25 daqiqadan ko‘p) turlarga bo‘linadi. To‘yingan 
so‘ndirilmagan ohakning maydalik darajasi
№02 va 008 nomerli elaklardagi qoldiqlari bilan belgilanadi. Elaklardagi qoldiqlar 1,0 va 15% 
bo‘lishi kerak.
Uning to‘kma zichligi 800-1200 kg/m
3
bo‘ladi. Havoyi ohak mustahkamligi jihatidan mineral 
bog‘lovchilar o‘rtasida eng pasti hisoblanadi. Ohak asosidagi qurilish qorishmalarining siqilishdagi 
mustahkam chegarasi, so‘ndirilgan ohak ishlatilganda, 0,4-1,0 MPa atrofida bo‘ladi. SHuning 
uchun havoyi ohak navlari mustahkamligi bo‘yicha emas, balki uning tarkibiga nisbatan 

---

- 31 - 
belgilanadi. Ohaktosh tarkibida tuproqsimon va boshqa qo‘shimchalar kam bo‘lsa, ohak aktivligi 
shuncha yuqori, so‘nishi esa tez bo‘ladi.