Qon quyish tarixi

Qon o’rnini bosuvchi suyuqliklar 
◼
Kristalloid (tuzli) eritmalar: Natriy xloridning izotonik eritmasi, Ringer-Lok 
eritmasi, laktosol. 
◼
2. Gemodinamik ta’sirga ega suyuqliklar: 
poliglyukin, reopoliglyukin, jelatinol, polivinol 
◼
3. Dezintoksikasiya ta’siriga ega suyuqliklar: 
gemodez, polidez, neokompensan, periston. 
◼
4. Parenteral oziqlantirish uchun mo’ljallangan suyuqliklar: 
gidrolizin, aminopeptid, aminozol, infezol, selepid, selemin. 
 
 
Qon quyish – tirik to’qimani ko’chirib o’tkazish bo’lib bemor organizmga ko’p tomonlama ta’sir 
qiladi . 
Shuning uchun bu operatsya mutloq ko’rsatmalar bo’lganda bajarilishi kerak 
Hozirgi kunda transfuziologiya mahsus fan sifatida ajralib chiqdi 
Gemoterapiyaning ijobiy ta’sirini oshirish uchun qon komponentlarini , uning preparatlarini va qon 
o’rnini bosuvchilarni differensyalangan holda quyish kerak 

---

Masalan , anemiyadako’p qon yoqotilganda bazi bir bemorlarga qon o’rniga eritrositlar massani 
transfuziya qilish mumkin 
Qon to’htatish ( gemostatik ) efektini plazma , trombositlar massasi , kriopresipitat va boshqa 
preparatlar quyish bilan hosil qilish mumkin . Klinikada yangi transfusion taktikaga rioya qilish 
kerak . 
Qon quyish o’rniga bemorga yetishmaydigan ma’lum bir faktor qon derivatlarini quyish tavsiya 
qilinmoqda . 
Bulardan eritrositlar , trombositlar , leykositlar massalarini , plazma va uning oqsil fraksyalarini 
ko’rsatib o’tish mumkin 
 
Qon grupppalarini aniqlash usullari 
Qon gruppasini aniqlash unchalik qiyin bo’lmasa ham , juda ehtiyotkorlik- 
ni talab qiladi . Tekshirish oldidan avvalo izogemaglyutinasiya hususiyati bo’lganda strandart 
zardoblarni tekshirish , ularni shtativga to’g’ri qo’yilganini aniqlash zarur . 
Standart zardoblarning yaroqliligi quyidagi belgilaridan ma’lum bo’ladi 
1 Zardobni tiniq, loyqalanmagan va chirish belgilarisiz bo’lishi kerak 
2 Har bir ampula etiketkasida titri , tayorlangan joyi va muddati ko’rsatilgan bo’lishi kerak 
3 Loyqalangan zardobdan , uning titri past yoki muddati o’tgan bo’lsa foydalanish mumkin emas , 
chunki u bilan qon gruppasi aniqlanganda og’ir oqibatlar kelib chiqishi mumkin 2 
Shu ma’lumotlarga ko’ra hamda turli qon gruppalaridagi eritrositlar va zardobning hususiyatiga 
qarab , qon gruppalariga quyidagicha ta’rif beriladi 
1 Birinchi gruppaning eritrositlarida A va B agglyutinogenlar yo’q , ikki aglyutininga ega ( a va b ) 
. Shunday qilib , birinchi gruppa qoning to’liq formulasi ab ( I ) 
2 Ikkinchi gruppa eritrositlar birinchi va uchinchi gruppadagi qon zardobi bilan yopishadi. Demak, 
ularda bitta agglyutinogen.A va faqatb agglyutinin bor. Ikkinchi gruppasining umumiy formulasi 
Ab (I I ) bo’ladi. 
3 Uchinchi gruppa eritrositlari birinchi va ikkinchi qon gruppalarining zardobi bilan yopishadi , 
to’rtinchi gruppa qon zardobi esa ularni yopishtira olmaydi . Demak , ular aglyutinogen B va unda 
aglyutinin a bor . Uchinchi qon gruppasining umumiy formulasi Ba ( III ) 
4 Bu gruppaning eritrositlari ikita aglyutinogenlarga ( AB ) va zardobda esa aglyutininlar 
bo’lmagani uchun to’rtinchi gruppaning umumiy formulasi AB0 ( 4 ) 
Ma’lum bo’lishicha , 0 va AB gruppalar bir – biriga batamom teskari hususiyatlariga ega , shuni 
hisobga olib I – gruppaga mansub odamlarni universal donarlar , 4 – grupppaga mansub odamlarni 
esa universal resipient deyiladi