Vena tomiri ichiga qonning lahtalanishi natijasida tikilib qolishi .
Bu asorat-
ning oldini olish uchun qonni lahtalamasdan tayyorlash, yana tomirini shikast-
lantirmasdan teshish, tromga uchragan tomirni punksya qilmaslik kerak
Qon aylanish sistemasidagi og’irlik va yurak tomirlar yetishmovchiligi
Yurakning tez kattalashishi va uning to’xtashi bemor vena tomiriga ko’p miqdorda qon yuborish
natijasida yurak yetishmovchiligi sabab bo’ladi
Uzoq saqlangan kaliy miqdori oshib ketadi va kaliy ko’pligidan eliktrolitlar balansi buziladi, bu
esa yurak ishini sustlashtiradi.
B.V.
Petrovskiy fikricha , massiv qon quyish sindromiga quyidagilar kiradi
1 Yurak- tomirlar sistemasi asoratlari : tomir kollapsi , asistoliya, bradikardi-
ya yurak to’xtashi va qorinchalarning fibrilyatsyasiga uchrashi
2 Qonda kalsiy miqdorining kamayishi, kaliyning ko’payishi
3 Qonning ivishi va ivishiga qarshi
sistemasining buzilishi
4 organizm himoya kuchining kamayib ketishi va ichki organlar devoriga mayda mayda qon
quyilishi
Yuqumli kasalliklar bemorga konservalangan qon orqali o’tadi va og’ir asoratlarga sabab bo’ladi
Birlamchi va ikkilamchi zahm davrlari havfli hisoblanadi, qon quyilgach 15 kundan 150 kungacha
bemorda zahm kasalligining belgilari paydo bo’la boshlaydi 6
Hozirgi kunda gepotit B ning haddan tashqari ko’payib ketishi tibbiyot uchun ma’lum
muommolarni tug’diradi
Gematransfuziya asoratlarini davolash
Gematrnsfuzion shokni davolash zudlikni talab qiladi va hayotiy a’zolar funksyasi buzilmasdan
bajarilishi lozim
Gemokorrektorlar ( qon o’rnini bosuvchi vositalar)
Hozirgi zamonda bu dorilar transfuzion suyuqliklar deb aytilsa to’g’ri bo’ladi.
Chunki ularning
faoliyati ba’zi vaqtda qonning faoliyatida oshib ketadi. Bu faoliyatini to’g’ri oshirish va qo’llash
ularning vazifasini bilishdan iboratdir.
Ammo bu vazifa qiyinligi qonning organizmdagi naqadar fasliyati ko’pligidan aniqlanadi. Bular
ichida tananing aylanuvchi suyuqlik hajmini ushlab turish binobarin qon bosimini nafas olish,
transport dezintoksiyasi chiqarish qonni ivitish hamda tana haroratini va suv eliktrolit, kislota asos
muvozanatlarini doimiy me’yorga yaqinlashtirishda katta foyda beradi
Shu qonning keltirilgan holda o’z o’zidan savol kelib chiqadi: qonning o’rnini bosish mumkinmi?
Bu savolga javob berganda aytib o’tish kerak , shunaqa holatlar uchraydiki qonning hamma
faoliyatini bosishni hojati bo’lmaydi
Shuning uchun transfuziologiya bu qonnning o’rnini bosuvchi dorilarni qon bilan birga qo’llash
quriladi
Hamma qon o’rnini bosuvchi dorilar faoliyati bo’yicha 6 guruhga bo’linadi
1 Gemodinamik ( karaxtlikka qarshi )
2 Dezintoksikasionlilar
3
Buferli eritmalar
4 Osmo dueritikilar
5 Parenteral oziqlantirish uchun
6 Kislorodni tashib o’tuvchilar
Asosiy talablar bu qon hajmini maksimal holatda ushlab turish
1
Gemodinamik qonni o’rnini bosuvchi dorilar ; poliglyukin, reopoliglyukin, jelatinol.
Bularni
qo’llashda quyidagi asoratlar kuzatilishi mumkin :
1 Muolaja tehnika asoratlari 7
2 Anafilaktik va pirogen reaksyalar
3 Eski dorilarni qo’llash sababli
4 Yurak tomir sistemasini ko’p dori qo’llash natijasida sustlashtirib qo’yish
5 Ko’rsatmalar va qarshi ko’rsatmalarni to’g’ri aniqlamaslikdan
Yuqorida sanab o’tilganlarga qarab shuni izohlash mumkinki dorining o’ziga bo’lgan ta’lablar
asorati nihoyatda kam
2
Dezintoksikasion gemokorrektorlar : gemodez, periston, neokompensan
Ularni asosiy hususiyati qondagi keraksiz molekulalarni o’ziga biriktirib chiqarib tashlaydi.
Bularga misol bo’lib
har hil toksinlar, bilubrin, dorilar bo’yoqlar. Gemodezning diuretik ta’siri
ham bor
Bu dorilarni qo’llash uchun asosiy ko’rsatmalar : oshqozon ichak o’tkir yallig’lanishlari, kuyish
hastaligining intoksikatsya davri , O’tkir nurlanish hastaligi, o’tkir
gemoliz har hil turlarida,
pperitonit va ichak tutilishida zaharlanish natijasidagi o’tkir buyrak yetishmovchiligida, homilador
toksikozida, tireotoksikozda, sepsis, o’tkir jigar yetishmovchiligida, giperbilirubinemyada, endo va
ekzogon intoksikatsyalarda
Gemodez eritrositlarni dezagregasiyalash, turg’unlikni bartaraf etish va qon aylanishini tezlashtish
hususiyatiga egadir
3
Buferli eritmalar- laktasol , dissol, kvartasol, asesol, trissol, hlosol.
Bu eritmalar organizmdagi
PH muvozanatini to’g’rilashdan tashqari suv eliktrolit muvozanatiga ta’sir etadi
4
Osma diuritiklar – manitolva sorbitol
Bu dorilar ta’sirida plazmaning osmotik bosimi oshadi va gemdilyusiyaga olib keladi.
Ularni qo’llash uchun ko’rsatmalar : ekstrakorparal qon aylanish bilan bajarilayotgan jarrohir
amaliyotlarda suv eliktrolit muvozanatining buzilishini davolash va oldini olish uchun : karaxtlik,
og’ir kuyishlar, gipotoniya
Buyrak va jigar hastaliklari , sepsis va boshqa holatlarda o’tkir buyrak natijasida oligoanuriya
paytida:
Bosh
miya bosimini oshishi
Gemotransfuziya asoratlarida 8
Buyrakda qon aylanish buzilishi bilan bajarilayotgan jarrohiy amaliyotlarda
Intoksikatsyava zaharlanishda
5
Parenteral oziqlantirish uchun dorilar- hozirgi paytda transfuzion yo’l bilan bemorlarni
oziqlantirish uchun qo’llaniladi
