Qilishning lingvostilistik muammolari

Muammoning ilmiy yangiligi. 
Shuni alohida ta’kidlash kerakki, keyingi 
yillarda amalga oshiralayotgan lingvistik tadqiqotlarda tarjima muammolariga 
katta e’tibor qaratilmoqda. Tarjima tushunchasiga lingvistik nuqtai nazaridan 
qaralganda, uni bir tilda yaratilgan nutqiy ifodani, uning shakl va mazmun 
birligini saqlagan holda, o’zga til vositalari asosida qayta yaratish maqsad qilib 
qo’yilgan ijodiy jarayondir. Shuningdek, rivoyatlarning nemischa tarjimalarini 
lingvostilistik tahlil etish orqili o’zbek adabiyotining xalqaro aloqalarini 
belgilashda, ularning o’rni va rolini ko’rsatish muhim ahamiyat kasb etadi. 
Bugungi kungacha o’zbek adabiyotidan ko’plab asarlar nemis tiliga o’girilgan 
va ular ustida dissertatsiyalar yozilgan va ilmiy tadqiqotlar olib borilgan. Lekin 
aynan rivoyatlarning nemischa tarjimalarinitadqiq etish va ularning tarjima 
san’ti tarixidagi o’rni va rolini ochib berish, hamda ularni lingvostilistik 
jihatdan tahlil qilish o’z tadqiqotchilarini kutmoqda. 
Tadqiqotning asosiy masalalari va farazlari. 
Tadqiqot ishida nemis 
o’zbekshunos va o’zbek olmonshunos olimlarining ilmiy faoliyati, ularning 
o’zaro adabiy aloqalarni o’rnatish borasidagi xizmatlari, xususan, o’zbek xalq 
rivoyatlarini xorijiy tillarga tarjimalarining o’rni va rolini o’rganishda 
mustaqillik mafkurasi nuqtai nazaridan yondashdik. Bunda birinchi galda 
yurtboshimiz I. Karimov asarlaridagi tarixiy o’tmishga hurmat, madaniy 
merosimizni o’rganish, uni dunyoga tanitish va yoshlar ongiga singdirish, 
haqidagi fikrlari asos qilib olingan. 
Tadqiqot mavzusi bo’yicha adabiyotlar sharhi (tahlili). 
Dissertatsiya 
mavzusiga doir masalalar bir qator olmon o’zbekshunos olimlari, jumladan, 
Hermann Vamberi (asosan Muhammad Solihning “Shayboniynoma”, Yusuf Xos 
Hojibning “Qutadg’u bilig” va Alisher Navoiyning bir qancha asarlarini 

---

6 
o’rgangan), Zigrid Klaynmihel (Sigrid Kleinmichel) (asosan turkiy tillarni va 
Alisher Navoiy ijodini o’rgangan), Barbara Kellner- Haynkele (asosan 
musulmon davlatlaridagi siyosiy adabiyotlar va Alisher Navoiy ijodiga 
qiziqqan), Ingeborg Baldauf (asosan Abdurauf Fitrat, Cho’lpon, Erkin Vohidov, 
Abdulla Oripov she’rlarini tarjima qilmoqda va Gumbold universitetida o’zbek 
tili va adabiyotini o’rganishga katta hissa qo’shmoqda) va boshqa olimlarning 
ilmiy tadqiqot ishlarida va tarjimalarida o’rganilgan. O’zbekistonlik 
olmonshunos va tarjimashunos olimlardan esa, R. Abdullaeva, G’. Salomov, M. 
Jo’raev, K. Imomov, S. Karimov, Y. Nurmurodov, Sh. Sirojiddinov va 
boshqalarning ilmiy maqolalari, nomzodlik dissertatsiyalari, hamda ilmiy 
adabiyotlaridan unumli foydalandik.