Qarshi kurashning

37

---

IV bob. ZAMONAVIY M USULM ON OLAMI
Aholining ko‘pchiligini musulmonlar tashkil etadigan mamlakat-
lar: geografik va etnomadaniy tavsiflar. 
Jahonda 1,3 milliarddan ortiq 
kishi islomga e ’tiqod qiladi. M usulmonlarning uchdan ikki qismidan 
ko‘prog‘i Osiyoda, qariyb 30 foizi Afrikada istiqomat qiladi. Dunyodagi 
musulmon jam oalari mavjud bo‘lgan 120 dan ortiq mamlakatdan 40 
dan ziyodida m usulm onlar aholining ko'pchiligini tashkil qiladi. 
Jum ladan, In doneziyada 210 m illion, Pokistonda 150 m illion, 
Bangladeshda 110 million, Nigeriyada 80 million, Eron va Turkiyada 
65 milliondan, Misrda 60 million, Marokash va Jazoirda 30 million- 
dan, Saudiya Arabistonida 17 milliondan ortiq musulmon istiqomat 
qiladi. Hindistondagi musulmonlarning soni 140 milliondan ortgan.
Bulardan tashqari Kavkaz (O zarbayjon) ham da Rossiyaning 
Tatariston, Boshqirdiston, Shimoliy Kavkaz (Checheniston, Ingushe­
tiya, Kabardin-Balqar) kabi bir qator mintaqalari, Markaziy Osiyo 
davlatlarini misol tariqasida keltirish mumkin.
Zikr qilingan m intaqalar va m am lakatlarga xos geografik va 
etnom adaniy xususiyatlar, ularda islom dinining o ‘rni va roli keng 
qamrovli masala boMgani ham da batafsil tahlil etish qiyinligi sababli 
ularga xos ayrim urnumiy va xususiy jihatlar haqida fikr yuritish maqsadga 
muvofiq hisoblanadi.
Arabiston yarim oroli, Shimoliy Afrika va Osiyo davlatlarida islom.
Mazkur m intaqada joylashgan va musulmonlar aholining ko'pchiligini 
tashkil etadigan davlatlar hayotida islom dini muhim mavqeni egallab 
kelmoqda. Tarixiy taraqqiyotning muayyan davrlarida mazkur o‘rin 
juda kuchli, ba’zi paytlarda o‘rtacha, ayrim vaqtlarda esa birmuncha past 
bo‘lganini ko‘rish mumkin. Ammo har uchala sifatiy holatda ham islom 
omili mintaqa xalqlarining kundalik hayoti va turmush tarzida mustahkam 
mavqega ega bo‘lgani shubhasiz. Bu esa, o ‘z navbatida, murakkab tarixiy 
vaziyatlarda islom omilining ijtimoiy-siyosiy sahnadagi faollashuviga 
zamin yaratib kelmoqda. Buni turli misollarda ko‘rish mumkin. Masalan, 
1960-yillarda neft qazib olish va uni eksport qilish