Qadimgi yunon mutafakkiri (Arastu) Aristotel

O‘zaro ta’sir qonuni
(ilgarilanma harakat dinamikasining asosiy qonuni) 
Bir jismning boshqa bir jismga ta’siri tufayli olgan tezlanishi 
kuchga to‘g‘ri massaga teskari proporsional. 
m
F
a
r
r
=
1 Nyutonning fizik ma’nosi: 
1 kg massali jismga 1 m/s
2
tezlanish 
beradigan kuchga 1 N deyiladi. 
1 N = 1 kg·1 m/s
2
III – qonun. 
Aks ta’sir qonuni
Jismlar bir – biriga miqdor jihatdan teng yo‘nalish jihatdan qarama 
– qarshi kuch bilan o‘zaro ta’sirlashadi. 
1
,
2
2
,
1
F
F
r
r
-
=
Jismga qo‘yilgan barcha kuchlarning geometrik yig‘indisi 
teng 
ta’sir etuvchi (natijaviy) kuch
deyiladi. 
n
2
1
F
...
F
F
F
r
r
r
r
+
+
+
=
Teng ta’sir etuvchi kuch 
tezlanish yo‘nalishida yo‘naladi. 
Natijaviy kuchlar: 
→→
F
n
=F
1
+F
2
←→
F
n
=|F
1
–F
2
| 
2
2
2
1
n
F
F
F
+
=
a
+
+
=
cos
F
F
2
F
F
F
2
1
2
2
2
1
n
Dinamometrni 2 kishi qarama – qarshi tomonga tortsa, dinamometr 
katta kuch ta’sirida a tezlanish bilan harakatlanib, katta kuchning 
qiymatini ko‘rsatadi. 
Nyutonning uchta qonuni bajariladigan sanoq sistema