Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

Dehqonchilik, 
Qoraqalpoqlar qadimdan dehqonchilik va
chorvachilik, baliqchilik 
chorvachilik bilan shug‘ullanib kelgan -
lar. „Qirq qiz“ dostonida qoraqalpoq­
larning yerlar o ‘zlashtirib, suv inshootlari qurib, yer haydab 
g‘alla yetishtirganligi, bog‘lar yaratganligi haqida m a’lumotlar 
berilgan.
Qoraqalpoqlar Oral bo‘ylarida, Sirdaryo va Amudaryo orali- 
g‘idagi yerlarda dehqonchilik bilan shug‘ullanganlar. Bug‘doy, 
arpa, tariq va boshqa ekinlar ekib, m o‘l hosil olganlar. Yangi 
(Jana) daryo va Quvondaryo havzalarida qoraqalpoqlar tom o­
nidan barpo etilgan kanal va sug‘orish inshootlari xo‘jalikda deh­
qonchilik tarmog‘ining yetakchi o‘rinda turganligidan guvohlik 
beradi. XVTII asr oxirlarida Amudaryo quyi tarmoqlarida Qalliko‘l, 
Kegayli, XIX asr o‘rtalarida Chimboy, Qo‘ng‘irot dehqonchilik 
vohalari vujudga keldi. Dehqonchilikda omoch, mola, ketmon, 
belkurak, o‘roq kabi mehnat qurollaridan foydalanilgan.
Qoraqalpoqlar iqtisodiy hayotida chorvachilik ham muhim o‘rin 
tutgan. Chorvadorlar ho‘kiz va tuya qo‘shilgan aravalarda poda va 
otarlari bilan yil davomida sero‘t yaylovlarga ко‘chib yurganlar. 
Pichan, xashak, ayniqsa, qamishzorlar chorva mollari uchun 
to ‘yimli oziqa bo‘lib xizmat qilgan.
Qoraqalpoqlar iqtisodiy hayotida baliqchilik ham rivojlan- 
gan. Baliqchilik, ovchilik aholi uchun qo‘shimcha tirikchilik man- 
bayi hisoblanardi.
Hunarmandchilik va 
Qoraqalpoqlar hayotida temirchilik, du- 
sav(j0 
radgorlik, kigiz bosuvchilik, to ‘quvchilik,
bo‘yoqchilik, kulolchilik, zargarlik kabi

---

hunarmandchilik tarmoqlari rivojlanib boradi. Hunarmandlar uy- 
ro ‘zg‘or buyumlari, idish-tovoqlar, matolar, kiyim-kechaklar 
tayyorlaganlar. Yog‘ochdan o‘tov tayyorlab, kigizlar bilan yon va 
tom qismini o‘rab, turar joylar yasaganlar. Olacha, gilam, tuya 
junidan movut tayyorlash ancha rivojlangan.
Yog‘ochdan omoch, mola, arava, kema va qayiqlar yasaganlar. 
Asosiy transport vositasi bo‘lgan otlar uchun yugan, egar-jabduq 
buyumlari tayyorlangan. Jun va terini qayta ishlab, turli xil kiyim 
va boshqa buyumlar tayyorlangan.
Qoraqalpoqlar amaliy san’atida o ‘tovlar uchun o ‘ymakor 
eshiklar, kashtachilik, zargarlik buyumlari yasash rivojlangan.
Savdo-sotiq ishlari ham rivojlanib bordi. Shaharlarda do‘konlar, 
karvonsaroylar qurildi. Dehqon va chorvadorlar shaharlarda g‘alla, 
chorva mollari, baliq sotardi. H unarm andlardan u y-ro‘zg‘or 
buyumlari, kiyim, gilam, zargarlik buyumlari sotib olinardi. 
Xo‘jayli, Qo‘ng‘irot, Mang‘it, Chimboy shaharlari Sharq va G ‘arb 
mamlakatlari bilan muloqotda yirik savdo markazlariga aylanadi. 
Sharqdan G ‘arbga boruvchi savdogarlar uchun qoraqalpoqlar 
tayyorlagan tuzlangan baliq mahsulotlari xaridorgir edi.