Q. Mo’ydinov N. Husanov R. Rasulov toshkent moliya instituti maxsus ta’lim vazirligi

Tayanch tushunchalar:

18

4. Epitet – sifatlash.

3. Parafraza – tasviriy ifoda

2. Frazeologizm – ibora.

1. Sinonim – ma’nodosh so’zlar.

Takrorlash uchun savollar:

4. Tarixiy so’zlar deb qandan so’zlarga aytiladi?

3. Tilning boyligi nimada namoyon bo’ladi?

2. Adabiy tilning so’zlashuv nutqidan qanday farqi bor?

1. Adabiy til deb nimaga aytiladi?

5. Siyosiy sharh.

6. Harbiy vatanparvarlik nutqi.

7. Miting nutqi.

8. Ilmiy-ommabop nutq.

II. Akademik notiqlik:

1. O’quv yurtlari ma’ruzalari.

2. Ilmiy nutq (ma’ruzalar).

3. Ilmiy sharh.

4. Ilmiy axborot.

4. Diplomatik nutq.

III. Sud notiqligi:

1. Qoralovchi (prokuror) nutqi.

2. Jamoatchi-qoralovchi nutqi.

3. Oqlovchi (advokat) nutqi.

4. Jamoatchi-oqlovchi nutqi.

5. O’z - o’zini himoya qilish nutqi.

19

jihatidan alohida - alohida ko’rib chiqish uchun ma’lum bir vaqt, imkoniyat talab

Notiqlik mahorati og’zaki va yozma nutqni tinglovchilarga jonli, ifodali va

ta’sirli etkazish malakasini egallashdir. Notiqlik san’ati murakkab san’at bo’lib, uni

egallash kishidan qunt va chidam, malaka va tajriba talab etadi.

Kishilik jamiyatining biror bir jabhasi yo’qki, unda notiqlik san’ati yoki uning

elementlari qatnashmagan bo’lsa. Masalan: biror bir rahbarning o’z xodimlariga

qarata so’zlagan nutqida ham, o’qituvchining o’quvchilariga beradigan sabog’ida

ham, xullas, hamma - hamma erda notiqlik san’ati o’z mavqeiga ega bo’lgan.

Notiqlik san’atining ijtimoiy mavqei shu qadar keng va sertarmoqki, ularni har

bir jabhada me’yori, mazmuni va shakli, o’ziga xosligi,ta’sir kuchi va tomonlari