Reja: Nutq madaniyati va tilning tasviriy bositalari

Mavzu: Nutq madaniyatini shakllantirishnming usullari va vositalari

Reja: 1. Nutq madaniyati va tilning tasviriy bositalari.

2. Til vositalarini qo`llash shartlari.

3. Fikrni og`zaki bayon etishda suhbat usuli va uning oldiga qo`yilgan talablar.

So`zlovchi yoki yozuvchi o`zi bayon qilayotgan tinglovchiga ixcham, aniq, ta’sirchan va tushunarli qilib yetkazib borishga harakat qilishi shart. Ko`pincha biror narsa belgi xususiyatini tinglovchi yoki o`quvchiga tushunarli, aniq qilib tasvirlab berish uchun uzundan-uzoq va birdan ortiq gaplarga murojaat qilishga to`g`ri keladi. Shunday vaqtlarda so`zlovchi yoki yozuvchi ayni shu fikrni bayon qilib berishda uzundan-uzoq gaplarni qatorlashtirishdan qochib, boshqa vositalardan foydalangan holda lo`nda va aniq qilib tushuntirishga erisha oladi. Bunday vositalarni tilshunoslik va adabiyotshunoslikda ifoda-tasviriy vositalar deyiladi.

Tasviriy vositalarni og`zaki va yozma nutqda qo`llashda quyidagi shartlarga rioya qilinadi:

1. Tasviriy vosita turini, tabiati va xususiyatini yaxshi bilish.

2. Tasviriy vositadan o`rinli, me’yorda foydalanish.

3. Tasviriy vositani qo`llashda muayyan tizimga amal qilish.

4. Tasviriy vositaning ruhiy tasvirini hisobga olish.

5. Tasviriy vosita bilan mazmunning uyg`unligini ta’minlash.