Reja: Nutq madaniyati va tilning tasviriy bositalari

Tanqidiy nutq.

Yuz bergan hodisalar, shaxslar hatti-harakatlariga e’tirozli munosabatda bo`luvchi nutq tanqidiy nutq hisoblanadi.

Tanqidiy nutq oldiga qo`yilgan talablar:

1. 
   yuz bergan voqea-hodisalarning mohiyatini ochib berish;
   
2. 
   tanqid uchun dalillarning yetarli bo`lishi;
   
3. 
   notiqning o`ta hayajonlanib ketmasligi;
   
4. 
   haqiqatdan chetlanmaslik;
   
5. 
   kishi shaxsiga tegmaslik;
   
6. 
   nutq shaklining jozibadorligi, ohangdorligi.
   

To`ylarda, tantanalarda, yubileylarda, tug`ilgan kunlarda so`zlanadigan nutq tabrik nutqidir. Bu nutq oldiga qo`yilgan talablar.

1. 
   tabriklanuvchi shaxsning ijodi, hayoti, fazilatlaridan asosiy ma’lumotlarni berish;
   
2. 
   nutqning ixcham, jozibador, ohangdor bo`lishi;
   
3. 
   nutqning til vositalariga boy, shaklan qiziqarli bo`lishi.
   

Til – ma’lum kishilar jamoasi a’zolarining muloqoti uchun muhim va asosiy vosita hisoblangan o`ziga xos belgilar sistemalaridan biri bo`lib, jamiyatda tafakkurning rivojlanishi uchun, madaniy tarixiy an’analarni avloddan-avlodga yetkazish uchun xizmat qiladi.

Nutq – ifodalangan ma’lumot talabiga mos holda til qoidalari asosida tuzilgan til belgilarining tartibidir.

Matn – u yoki bu holda tugallangan mazmun va nutqning birligini o`zida shakllantirgan hamda ifodalangan og`zaki yoki yozma asarga aytiladi.

Fikrni og`zaki bayon etganda o`qituvchi suhbat, muhokama, munozara usullaridan foydalanadi.

Fikrni yozma bayon qilish bayon, saylanma bayon, konspekt, referat, sharh biologiyasi, avtibiografiya, tavsifnoma, intervyu, ma’ruza, lektsiya, hisobot, maktub, kundalik kabi shakllardan iborat.