Psixologik trening asoslari. N. Ismoilova

 
15.6. Agressiyaning frustasion nazariyasi 
Djon  Dollard  tomonidan  taklif  etilgan  bu  nazariya  yuqorida  keltirilgan  yondoshuvlarga 
qarama-qarshi qo‘yiladi. Unda agressivlik evolyusion emas, balki situativ jarayon sifatida qaraladi. 
Bu  nazariyaning  asoschisi  D.Dollard  va  uning  hamkasblari  -  “frustrasiya  doimo  agressiyaga  olib 
keladi” degan fikmi ilgari suradilar (Jon Dollard, 1939). Masalan, faraz qiling, talaba bugun darsga 
kech qolmaslik uchun nonushta qilmasdan keldi. Uch para dars tugagunicha uning qorni och qolib 
ketdi.  Talaba  darsdan  so‘ng  mazza  qilib  ovqatlanishni  mo‘ljallagan  edi.  Mana  qo‘ng‘iroq  ham 
chalindi.  Lekin  guruh  murabbiysi  kirib  guruh  yarim  soatga  qolshi  lozimligini,  shoshilinch 
muhokama  qilinishi  lozim  bo'lgan  masala  borligini  aytdi.  Talaba  sabr  bilan  guruh  yig‘ilishining 
tugashini  kutdi,  ovqatlanish  uchun  oshxonaga  borganida,  oshpazlar  talabaga  bugun  xo'randa  ko‘p 
bo'lganligini,  shuning  uchun  tayyorlangan  ovqatlar  tugaganligini  aytishdi...  Ovqatlanish  ehtiyojini 
qondira  olmasdan  o‘rtog‘iga  bergan  va’dasini  bajarish  uchun,  o'rtog'i  bilan  kutubxonaga  qaytgan 
talabaning ahvolini tasawur qilish qiyin emas. 
Aytingchi,  talabaning  o‘rtog‘i  undan  ehtiyot  bo'lgani  yaxshimikan?  Uning  o'rtog'iga  biror 
yomon gap aytishga boigan ehtimol ortadimi?