Pedagogika va psixologiya fakulteti

Kognitiv nevrologiyani tadqiqot metodlari
Zamonaviy metodlarni paydo bolishi bilan miyaning faolligi va asab tizimining qaydlari kognitiv tadqiqotlarga taqdim etilgan tadqiqot instrumentlari muhim ahamiyat kasb etadi, insonning miyasi asab tizimi kabi turli xil stimullarga vazifalarga va boshlarning tasiriga javob beradi. Kognitiv neyrofanni tadqiq qiluvchi adabiyotlarda kop tomonlama tahlil berilgan bolsa ham, bu bolimda biz bir qator bosh miyaning metodlarini aks etganligini kuzatishimiz mumkin. (15 bolimga qarang Brenda Anderson va boshqalar), ular hozirgi vaqtda kognitiv psixologiyani jarayonlarini organish uchun moljallangan. SHuni takidlash zarurki, kopgina munosabatlarda xulq atvor va miya tadqiqotlari kognitiv jarayonlarni aks ettiradi, bu holatdan olingan natijalar paralel davom etib olingan natijalar tadqiqotning isbotlarini boshqa sohalardagi shakllarga moslashtiradi.
Skalp elektroensefalografiyasi
Miyada milliardlab neyronlar bolganligi sababli, ularni turli elektrik kuchlanishlar orqali olchash mumkin. SHuning uchun ham toqimalardagi holatlarni elektroesefalograf orqali olchash mumkin. Katta gruhdagi toqimalarda jamoaviy elektrik faollik EEG orqali olchanadi. Tadqiqotchilar EEGning boshqa bir holatlaridan foydalanadilar. EEGning bu tipi tasirga javob berish potensiali sifatida mashxurdir. (ERPs). ERP texnikasida har bir ishtirokchiga malum bir stimullni kop marotaba beriladi va har bir stimulga javob berayotgan vaqtda EEGni qayd qilib boriladi. EEGni qayd qilingan natijalarini olib turib ortacha qiymat qayd qilinadi, ularning fondagi shovqinini ham ortacha holatini olgan. Bu bilan bosh miyaning stimullarga ortacha javoblarini keltirib beradi.
ERPs bilish jarayonlarini organishda muvaffaqiyatli tarzda organib kelingan. Asosiy yondoshuvlardan biri bu sinaluvchilar malum bir stimul tiplariga har doimga EEg holatidan song baho berganlar, masalan har bir tadqiqotda sinaluvchilar bir sozga yonaltirilgan gaplarni oqishi kerak boladi (Pitssa juda qaynoq). Bazi bir eksperimentlarda shunga xos bolgan gapga mos bolgan bittagina sozni topish soraladi (masalan emoq) boshqalardan ajratilgan gapga nima mos kelmaydi degan gapni soraladi (masalan, baqirish).
Stimullar tipini diqqat bilan ozgartirgandan song sinaluvchilar stimullarni olganlaridan song tadqiqotchilar perseptiv va kognitiv jarayonlarni tolqinning bir qator holatlariga keltirishimiz mumkin. Masalan, tolqin shaklining qarama qarshi shakli mavjud taxminan 400ms dan keyin “baqirish” atamasi kelishi mumkin “Pitsa juda qaynoq edi” (Kutas & Van Petten, 1988). Keltirilgan korsatkichlarmuhim malumotni korsatishi mumkin, bu miyaning oziga xos bolgan stimullarini, vazifalarini, yoriqnomalari va boshqalarni korsatishi mumkin.