Pedagogika universiteti fizika-matematika fakulteti

4-chizma.

2.2. ENG SODDA MUNTAZAM KO’PBURCHAKLAR

6-sinf matematika darsligi. Nomidan ham ma’lumki, 6-sinfda ham matematika o’tiladi, ya’ni algebra alohida, geometriya alohida fan sifatida o’tilmaydi. Bu degani misol va masalalar geometrik shakllar asosida tuziladi, biroq chuqur ma’lumot berilmaydi. Shu bilan bir qatorda eng sodda muntazam ko’pburchak – muntazam uchburchak aynan 6-sinf matematika darsligida tushuntirilgan. Darslikda 5-sinf darsligi singari geometriya qismi aralash tartibda uchramaydi, geometriya qismi uchun ayni bir bobni (X bobni) “Geometrik material” nomi ostida ajratib beriladi.
X bobdagi mavzular bilan quyida tanishtirib o’taman:

• 
  Uchburchak, uning perimetri va turlari.
  
• 
  Uchburchakning yuzi.
  
• 
  Katakli qog’ozda yuzlarni hisoblash.
  
• 
  Katakli qog’ozda yuzlarni hisoblashga oid sodda masalalar.
  
• 
  Aylana uzunligi va doira yuzi.
  

Biz bugun bu mavzular ichidan “Uchburchak, uning perimetri va turlari” mavzusiga to’xtalamiz. Negaki, faqat ushbu mavzuning kurs ishimga aloqadorligi bor. Demak, biz boshladik!
Uchburchak. Uchburchak, uning perimetri tushunchasi bilan quyi sinflarda tanishgan edik. Endi esa o’sha bilimlarimizni mustahkamlab, boyitib boramiz. Tekislikda A, B, C nuqtalarni belgilaylik (5a-chizma). A, B, C nuqtalarni AB, BC va AC kesmalar yordamida tutashtiramiz. A, B, C nuqtalar bitta to’g’ri chiziqda yotgan hol qaralmaydi (5b-chizma).

5a-chizma. 5b-chizma.

Tekislikning AB, BC va AC kesmalar bilan chegaralangan qismi ABC uchburchak deyiladi.

Uchburchakning turlari. Uchburchakda 3 ta burchak bor. Ularning gradus o’lchovlari yig’indisi 180 ga teng.
Burchaklariga ko’ra, uchburchaklar:

•