Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

фикр кайфйятнинг доимйй бузуқлиги билан боғлиқ ҳолда тур-
ғун хулқ-атворни келтиряб чиқаради. Умумий қўзғолувчанлик,
озиб-тўзиш, беқарорлик ва доимий шубҳалик ҳолларида, нутқ
одатДа қисқа вақт яхшиланиши мумкин. Машғулот пайтла-
рида дудуқланувчиларда бир мақсадга қаратилганлик ва қатъ-
ийлик тез-тез йўқолиб туради. Улар ўз имкониятларига, эриш-
ган натижаларига етарлича баҳо бермайдилар, чунки нутқнинг
яхшиланиши уларнинг умумий кайфиятини кам миқдорда енгил-
лаштиради.
7 0 -йилларда 
психиатрийда невротик ва 
неврозга ўхшаш
бузилишларни чегаралаш учун тиббий мёъёрлар таклиф этил-
ган эди. Бўнда дудуқланишни ҳам невротик, ҳам неврозга
ўхшаш шаклларга ажратишга мойиллик аниқландн (Н. М. Аса-
тиани, Б, 3. Драпкин, В. Г. Каваков, Л. И. Белякова ва бош-
қалар).
Ҳозирги даврга қадар тадқиқотчилар дудуқланиш механиз-
мини на фақат тиббий ва физиологик жиҳатдан, балки нейро-
физиологик, психологик', психолингвистик нуқтаи назарлардай
ҳам ўрганишга уринишмоқда.
Нутқ фаолиятини ташкил этишда Дудуқланишни нейрофи-
зиологик 
жиҳатдан 
текширилиши 
қизиқиш 
уйғотаётир
(И. В. Данилов, И. М. Черепанов, 1970). Мавжуд тадқиқотлар
шуни кўрсатадики, 
нутқ 
пайтида дудуқланувчиларда доминант
(чап) яримшар ўнг яримшарга нисбатан ўзйнийг етакчилик
вазифасини тўлиқ маънода бажара олмайди. Дудуқланишнинг
нутқ талаффузидаги қандайдир доминантлик билан ўзаро муно-
сабати ҳақидаги қоидани В. М. Шкловский маълумотлари тас-
диқлайди.
Дудуқланиш муаммоларини руҳшунослик борасида ишлаб
чиқиш дудуқланишнинг генезисини очиш, дудуқланувчиларнинг