Pedagogika kafedrasi «pedagogik riskologiya»

6-mavzu: Pedagogik riskda qaror qabul qilishning o’rni

Reja:

1. 
   Qaror tushunchasi va unga oid ilmiy yondashuvlar.
   
2. 
   Qarorning maqsad va vazifalari.
   
3. 
   Qaror qabul qilish texnologiyasi.
   

Tayanch tushunchalar: boshqarish, qaror qabul qilish, qaror qabul qilishda yondashuvlar.
Qaror tushunchasi va unga oid ilmiy yondashuvlar.

Qaror - faoliyatni amalga oshirish uchun shart bo’lgan vazifa(topshiriq)ning aniq bir tartibi (mezoni)ni belgilab berish uchun mutaxassis (rahbar) tomonidan bildirilgan xulosaviy munosabat hisoblanadi. Pedagogik faoliyat tizimida qaror, mazmuniy tuzulishiga qaraganda milliy ta’lim-tarbiya mafaatini himoyalashga, takomillashtirishga qaratilgan bo’lishi lozim. Nazariy tahlillar va qiyoshiy sharhlarning xulosalariga qaraganda qarorlarning maqbul (etalonli) variantlari mavjud emas. Bo’lishi ham mumkin emas. Negaki harqanday qarorda aniq maqsad, manfaat vaqt va makon jihatlari bo’yicha o’z aksini topgan bo’ladi. Shu sababli, nazariy jihatdan qarorni nazariy strukturaviy modelini keltirish mumkin.

Pedagogik jarayonni boshqarish uchun qarorning maqbul varianti, ya’ni ta’lim oluvchi, ta’lim beruvchi, ta’limiy axborot, ta’limiy vaziyat, ta’lim maqsadi, ta’lim muassasasining strategik vazifasi kabi xossaviy manfaatdorlik o’z aksini topgan bo’lishi lozim. Bu holat o’z navbatida, qaror qabul qilishga doir nazariyalarni keltirishni taqozo etadi. Bu kunga qadar, qaror qabul qilishga doir ikki xil yondashuv ma’lum. Bular:

– normativ yondashuv;

– deskriptiv yondashuv.

Normativ yondashuv tamoyillari aosida, qaror qabul qilish jarayonlarini sub’ektiv, psixologik omillardan abstraktlashgan holda tadqiq etish talab etiladi.

Deskriptiv yondashuv tamoyillari bo’yicha esa, aksincha, qaror qabul qilishda ushbu omillar asosiy hisoblanib, ularning ta’sir darajasi qarorning mazmunini belgilab beradi.

Bizningcha, ta’lim-tarbiya tizimi uchun, bu yondashuvlarning sintezlashgan variantlaridan foydalanish lozim. Chunki, qaror qabul qilishga tashkiliy, huquqiy, psixologik, resurli va vaziyatli kabi omillar bevosita ta’sir ko’rsatadi. Faqatgina resursli omilning zamirida vaqt, bilim, axborot, mablag’, mutaxassisning tayyorarligi kabilar ifodalanganligini inobatga olsak, ularni ta’sir darajasini alohiada sharhlash shart emas.