Pedagogika 016, 1-son Bosh muharrir

Давлетшин М. Г., Жалилова С. И. Олий мактабда таълим жараёни самарадорлигининг 
психологик томонлари – Тошкент: ТДПУ, 2001. – Б. 35-36. 
2
Ажибаева А. Ж. Реализация личностно-ориентированного подхода в профессиональном 
воспитании будущего учителя: дисс. … канд.пед.наук. – Бишкек, 2007. – Б. 23. 

---

PEDAGOGIKA
2016, 1-son
 
 
10 
kelib chiqib, N. M. Egamberdiyeva pedagogik ta’limdagi kasbiy yetuklik 
(professionallashuv), ijtimoiylashuv, insonparvarlashuv va madaniy ijodkorlikning 
zamonaviy yо‘nalishlariga muvofiq keluvchi quyidagi muhim tuzilishli tarkibiy 
qismlarni ajratib kо‘rsatadi: 
- 
pedagogik madaniyat; 
- 
pedagog ijodkorligi; 
- 
pedagogik aql-idrok; 
- 
chuqur kasbiy bilimga egalik; 
- 
individual faoliyat uslubiga egalik; 
- 
ijodiy tashabbusning rivojlanishi; 
- 
individual faoliyat; 
- 
insonparvarlikka yо‘naltirilganlik; 
- 
ijtimoiy faollik
1
. 
Istalgan kasbiy faoliyat zaruriy kasbiy sifatlarni shakllantirish tizimi asosida 
amalga oshadi. Bundan kelib chiqadiki, istalgan faoliyat belgilangan sifatlar 
tо‘plamini talab etadi. A. V. Karpovning fikricha, kasbiy zaruriy sifat – bu uni 
belgilangan me’yor darajasida amalga oshirish uchun yetarli va zarur faoliyat 
subyektining individual xususiyatidir. Uning ta’kidlashicha, kasb vazifasida 
faqatgina shaxsiy psixik emas, balki psixikadan tashqari – somatik, biologik, 
morfologik, tipologik, neyrodinamik xususiyatlar ham yuzaga chiqishi mumkin. 
Bundan tashqari olim kasbiy yetuklikning tuzilishini ifoda etuvchi individual 
sifatlar guruhini ham belgilab beradi: 
- absolut kasbiy zaruriy sifatlar – о‘rtacha darajadagi faoliyatni bajarish 
uchun zarur xususiyat;
- о‘zida faoliyatning yuqori va sifat kо‘rsatkichlariga erishish imkoniyatini 
aniqlab beruvchi muhim kasbiy zaruriy sifatlar; 
- u yoki bu faoliyatni amalga oshirishga motivatsion tayyorlik
2
. 
Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqqan holda, bо‘lajak pedagoglarning kasbiy 
sifatlarini uch asosiy guruhga tasnif etishadi: 
1) faoliyatning mazkur turiga kompetentlikni aks ettiruvchi psixologik tavsif; 
2) pedagogik faoliyatni rivojlantirishga doir psixologik-pedagogik sifatlar; 
3) shaxsiy-kasbiy qiyofani tarkib toptirishga yо‘naltirilgan psixologik-
pedagogik sifatlar. 
Birinchi guruh sifatlariga kasbiy faoliyatdagi psixik jarayonlar (idrok, xotira, 
tasavvur, fikrlash), psixik holatlar (charchoq, apatiya, stress, tushkunlik), anglash 
1