Педагогик атамалар луғати

Ўқитиш – ўқувчи ёки талабаларнинг ўқув, билув жараёнига раҳбарлик 
қилиш, уларга билим бериш, кўникма ва малакалар ҳосил қилиш. 
Ўқитиш алгоритми – ўқитиш жараёнининг алгоритмини ишлаб чиқариш ва 
таълим-тарбия жараёнида ахборотдан самарали (алгоритмик тарзда) фойдаланишга 
эришиш. 
Ўқитиш ва ўрганиш методикаси – ўқитувчи ва таҳсил олувчиларнинг иш 
методи.
Ўқитиш мароми ( лот. tempus – вақт) – ўқув материалини ўзлаштириш билан 
боғлиқ ўқув жараёнининг ривожланиш ҳолати. 
Ўқитиш методи – қ. Таълим методи. 

---

- 91 - 
91 
Ўқитиш методикаси  –  педагогика фани ва амалиётининг бир қисми бўлиб, 
ўқувчининг ўқув фани мазмунини қабул қилиб олиши ва уни амалиётда қўллашига 
оид қонуниятлари (баён қилиш ва ўзлаштириш) тадқиқи билан шуғулланадиган 
фан. 
Ўқитиш принциплари – қ. Таълим принциплари. 
Ўқитиш технологияси – бунда ўқув жараёнини ташкил этишда индивидуал 
ёндашиш ва ўқитишнинг индивидуал шакли устувор ҳисобланади.
Ўқитиш усуллари – ўқитишнинг самарали йўли. 
Ўқитишни табақалаштириш – ўқувчиларга ўзларининг иқтидори ва 
имкониятларига қараб ўзаро фарқли таълим бериш жараёни. 
Ўқитишнинг когнитив йўналиши –  1) идрок этиш, хотира, тафаккур каби 
билиш жараёнларига ҳамда илғор ахборот ютуқларига таянувчи таълимот; 2) 
интериоризация-ақлий фаолиятнинг босқичма-босқич шакллантирилиши – инсон 
руҳияти ва фаолиятининг уйғунлигига асосланувчи таълимот.
Ўқитишнинг курс тизими – ўрта махсус, касб-ҳунар таълими ҳамда олий 
таълим ўқув муассасаларидаги таълим тизими. 
Ўқитишнинг эвристик методи – 1) таълимда янгиликларга элтувчи метод 
ва қоидаларни излаш (Д.Пойа). Эвристик метод моҳияти қуйидагидек изчилликда 
тузилган режа орқали амалга оширилади: а) масаланинг қўйилишини тушуниш; б) 
масалани ечиш режасини тузиш; в) тузилган режасини амалга ошириш; г) орқага 
назар ташлаш (ҳосил қилинган ечимни текшириш); 2) ўқитувчи томонидан таҳсил 
олувчилар учун ўтиладиган мавзу материалининг мазмунини муаммо килиб қўйиш 
ва мақсадга томон йўналтирувчи саволлар тизимидан фойдаланиб, уларни
муаммони ҳал қилишга йўллаш методикаси. 
Ўқитувчи – умумий ўрта таълим, академик лицейлар ва касб-ҳунар 
коллежлари ва олий ўқув юртларида таълим-тарбия ишларини амалга оширадиган, 
ўқув жараёнига раҳбарлик қиладиган педагог мутахассис.