Payvandlash tasnifi Sovuq holda payvandlash

11- rasm. Plastmassani ultratovushli payvandlash sxemasi.

bilan eziladi.
Metallarni ultratovushli payvandlashda yuqori chastotali tebranishlar yuqori chastotali gorizontal mexanik siljish ko‘rinishida perpendikular holda ishchi asbobga beriladi. Plastmassani payvandlashda esa mexanik tebranishlar va bosim bir xil yo‘nalishda, ya’ni payvandlanayotgan yuzaga perpendikular yo‘nalishda beriladi (11-rasm). Bunda elektr tebranishlar magnitli tebratkich yordamida mexanikaviy tebranishlarga o‘zgartiriladi. Bu magnitning siljitish effektiga asoslangan. Bu effektning mazmuni shundan iboratki, ferromagnit materialdan tayyorlangan sterjenga qo‘zg‘atuvchi sim o‘rami o‘ralgan bo‘lib, undan 22—88 kHz chastotali o‘zgaruvchan tok o‘tkazilsa, shunday chastotada sterjen ham tebranadi.
Ultratovushli payvandlashning asosiy ko‘rsatkichlari quyidagilardan iborat bo‘ladi:
— tebratuvchi uchining tebranishlar amplitudasi—E; — tebranishlar chastotasi — x;
— ultratovushni berish davomiyligi — payvandlash vaqti — t;
— bosim kattaligi — P.
Ularning qiymatini to‘g‘ri tanlab olish payvandlangan birikma mustahkamligiga ta’sir etadi. Tebranishlar amplitudasining optimaldan ortishi payvandlanayotgan materialning qizishiga, ezilishiga va defekt hosil bo‘lishiga olib keladi, natijada chokning mustahkamligi kamayadi. Tebranishlar amplitudasining optimaldan kamayishi esa chokning mustahkamligini kamaytiradi, bunda chokka yetarlicha energiya berilmagan bo‘ladi.
Ultratovushli payvandlashda ishchi bosqich, ya’ni payvandlash bosimini o‘rnatish, ultratovushni ulash, payvandlash, ultratovushni uzish, bosimni olish ketmaketligini aniq bajarish asosiy rol o‘ynaydi.
Ultratovushli payvandlash jihozi quyidagilardan iborat: elektr tebranishlar generatori, uning tebranishlar quvvati va chastotasi detal turi va o‘lchamiga bog‘liq holda olinadi; tebratish tizimi, uning tarkibiga magnitli titratkich, tebratish transformatori, to‘lqin uzatuvchi asbob kiradi; siqish mexanizmi, u prujinali, yukli, pnevmatik, gidravlik bo‘lishi mumkin; impuls vaqtini boshqaruvchi — vaqt relesi; payvandlanayotgan detal va asbobni biriktiruvchi qurilma; nazorat qurilmasi. Payvandlash ultratovushli generatorning chiqish quvvati va chastotasining oralig‘ida aniqlanadi, ya’ni 40—2,5 W va 18—88 kHz (mos ravishda).
Ultratovushli payvandlashda quyidagi plastmassalarni ham payvandlash mumkin: poliamid, qattiq va yumshoq polietilen, poliðropilen, polistirol va h.k., plastmassalar, ya’ni 33% shisha tolasidan iborat bo‘lgan termoplastik materiallar. Ularni payvandlashda quyidagi ko‘rsatkichlarni tanlab olinadi: umumiy payvandlash vaqti t = 0,15–6 s (payvandlashning davomiyligi t_S =0,05–3 s), uzlukli payvandlanadi; uzluksiz payvandlashda v_S = 2–1500 sm/min, umumiy vaqt t = 0,15–1 s (payvandlash davomiyligi t_S = 0,1–0,5 s).