Payvandlash tasnifi Sovuq holda payvandlash

7. Lazerli payvandlash

Payvandlash, kavsharlash, qirqish, parmalash va boshqa jarayonlarda optik kvantli generator — lazer qurilmasi qo‘llaniladi. Lazerli payvandlashda metall qizdiriladi, eritiladi va bug‘lantirib yuboriladi. Bu jarayon qattiq jismli va gazli nurlantiruvchidan olingan kuchli yorug‘lik nuri yordamida amalga oshiriladi.
Impulsli ishlovchi kam quvvatli lazer qurilmasi

	nishni chiqarish uchun ko‘zgu-
15-rasm. Lazer qurilmasi.	lardan biri yarimshaffof qilib tayyorlangan. Kondensator bata-

60-yillarda ishlab chiqlgan. Uzluksiz ishlovchi yuqori quvvatlisi esa keyinroq ishlab chiqarilgan. Qattiq jismli nurlantiruvchi — rubin kristalli qurilmaning sxemasi 15-rasmda keltirilgan. OKG — aktiv element bo‘lgan rezonatorli rubin 6 dan va optik yig‘uvchi elementdan iborat. Aktiv element ma’lum o‘lchamda tayyorlangan, aluminiy oksidining 5% xrom oksidi bilan pishirib olingan holda bo‘ladi. Nurlanish manbayi kuchaytirish uchun aktiv element ko‘zgular 4, 9 orasiga o‘rnatiladi. Ular sterjen bilan birga linta rezonatori vazifasini bajaradi. Ko‘zgularda
14 chang qoplanishining oldini olish uchun himoya oynalari 2, 3, 10 15 mavjud. Rezonatordan nurla-
reyalarining razryadiga ishlovchi impulsli lampa 7 ning yorug‘i ta’siridan faol element — rubinning atomlari qo‘zg‘aladi. Faol element bu holatida aniq to‘lqin uzunligidagi nurni kuchaytiradi. Olinayotgan energiyani diafragma 8 yordamida nur oqimi diametrini o‘zgartirib va material yuzasiga nurning ta’sir qilish vaqtini o‘zgartirib rostlash mumkin. Qizdirishning fokus izi linza 11 ni siljitib rostlanadi. Payvandlash uchun detal tekislikdagi ishchi stol 15 ga qo‘yiladi. Payvandlanayotgan detalga nurni tushirishdan oldin u lampalar 14 yordamida yoritiladi. Payvandlash jarayonini okular 17, ko‘zgu 12, himoya oynasi 16 va obyektiv 13 yordamida kuzatib turiladi. Fokus tekisligiga qo‘yilgan panjara payvandlash zonasidagi o‘lchamni tekshirib turishga xizmat qiladi.
Impuls lampasi yoqilganda OKG nurlariga xalaqit bermasligi uchun ko‘zgu 12 avtomatik ravishda olinadi.
Payvandlash jarayonida lazer nurining asosiy ko‘rsatkichlari quyidagilar hisoblanadi: nurning chi- 16-rasm.
Lazer nuri sxemasi. qish quvvati, impuls berish vaqti va payvandlanayotgan yuzadagi nur izining diametri (16rasm). Qattiq jismli lazerda payvandlash, asosan, mikroradioelektronikada keng qo‘llaniladi. 0,05—0,5 mm li mis, nikel, oltin, zanglamaydigan po‘lat, tantalli yumaloq va yassi yarimo‘tkazgichlar har xil birikmalar hosil qilib payvandlanadi.
Bu usulda quyidagi plastmassa materiallari: qattiq va yumshoq polietilen, poliðropilen, poliamid, poliuretan va h. k., qalinligi 0,01—4 mm bo‘lgan plastmassa materiallarini payvandlash, qalinligi 35 mm gacha bo‘lgan penoplastlarni qirqish mumkin.