Payvandlash tasnifi Sovuq holda payvandlash

13- rasm. Mikroplazmali payvandlash qurilmasi.
(uzluksiz yoki impulsli rejimda yonuvchi) amalga oshiriladi. Plazma oqimi yuqori konsentratsiyaga va issiqlik oqimini faol tarqatish xususiyatiga ega bo‘lib, uni keng oraliqda rostlash mumkin. Plazmatron yoyi, asosan, doimiy tok manbayidan tok oladi. Yoy ossillator yordamida paydo qilinadi. Plazma hosil qiluvchi yoyni ta’minlash uchun 20—120 V va undan yuqori bo‘lgan ishchi kuchlanishli tok manbayi kerak bo‘ladi.
Plazma oqimi hamma metall va qotishmalarni (qalinligi 0,1—60 mm gacha) payvandlaydi. Uning yordamida tutashuvchi burchakli, tavrli birikmalar hosil qilish va qalinligi 0,1—2 mm bo‘lgan detallarni ham biriktirish mumkin (14- rasm).
Yoyli plazma oqimida payvandlashning asosiy rejimi quyidagilar:
— ishchi yoyning tok kuchi va kuchlanishi;
— plazma hosil qiluvchi va himoya gazlarining tarkibi, sarfi va tezligi;

14- rasm. Payvand birikmalari hosil qilishdagi asosiy o‘lchamlar.
— soplodan mahsulot yuzasigacha bo‘lgan masofa; — payvandlash tezligi.
Kerakli rejimni tanlab olishda payvandlanayotgan material turiga va qalinligiga, birikma konstruksiyasiga, plazmatronning texnik ko‘rsatkichlari va konstruksiyasiga, shu kabi boshqa ko‘rsatkichlarga e’tibor beriladi.
Barcha turdagi gorelkalarda volfram sterjenlar suyuqlanmaydigan elektrodlar sifatida ishlatiladi. Tarkibida 1—2% lantan oksidi bo‘lgan volfram sterjenlar ancha chidamli hisoblanadi. Barcha turdagi simlar va kukunlar suyuqlantirilsa, qoplash materiallari bo‘la oladi. Asosiy metallni minimal darajada aralashtirib, suyuqlantirib qoplangan yupqa qatlam va yaxshi sifatli sirt hosil qilishga olib keluvchi plazma oqimining xususiyati qimmat bo‘lsada, biroq yeyilishga chidamli materiallarni ishlatishga imkon beradi. Mexanik ishlov berish uchun qoldiriladigan minimal qo‘yim (suyuqlantirib qoplangandan so‘ng darhol jilvirlash) materialni ancha tejaydi. Shuning uchun plazma bilan suyuqlantirib qoplashda qimmatbaho Ï×ÑÐ2, Ï×ÑÐ3, Ï×ÑÐ4 nikel asosli kukunlar, qattiq qotishmali temir asosli Ï×ÔÁÕ-6—2, ÊÁÕ—Ï×ÓÑ25 kukunlar, shuningdek, turli kukun aralashmalaridan foydalaniladi.
Plazma bilan suyuqlantirib qoplash jihozlari tok bilan ta’minlash manbayi, plazmaviy gorelka, boshqarish va nazorat qilish pulti, ballast reostatlar, drossel, kukun yoki simni uzatish mexanizmi, suvning sirkulatsiyalanish sistemasi, plazma hosil qiluvchi va himoya gazlari solingan ballonlar, detal va plazmaviy gorelkani siljitish dastgohini o‘z ichiga oladi. Kukundan foydalanib, suyuqlantirilib qoplashda maxsus kukunli ta’minlagichlardan, sim bilan suyuqlantirib qoplashda esa odatdagi payvandlash avtomatlarida simni uzatib turish mexanizmlariga o‘xshash mexanizmlardan foydalaniladi. Plazmaviy gorelkalar suv uzatish tarmog‘i orqali kamida 5 l/min suv bilan sovitiladi.
Silindrik va boshqa detallar qayta jihozlangan tokarlik dastgohi yoki yoy bilan payvandlash avtomatik dastgohlariga o‘xshash maxsus suyuqlantirib qoplash dastgohlarida suyuqlantirib qoplanadi. Vallar va o‘qlardagi podshiðniklar o‘tkaziladigan yeyilgan joylarni, tashqi shlitsalar, tirsakli vallar, avtotraktor dvigatellari klapanlarining faskalari, pluglarning tig‘lari va boshqa shu kabi ishchi detallarni tiklashda plazma oqimidan foydalanib, suyuqlantirib qoplanadi.