«turon-iqbol»

Ilk qadam
– Xo‘p, qani boshlang unda, – dedi domla.
Gulhayo bir zum dovdirab qoldi. O‘zini o‘zi shoshqaloqli-
gi uchun koyidi. “Doskaga chiqishga chiqding, endi o‘zingni 
o‘zing sharmanda qilma, hammasi yaxshi bo‘ladi”, deb o‘zini 
yupatdi. O‘sha oniy lahzalarda birorta hikoyani aytib, bu vazi-
yatdan qutulishni xayolidan o‘zkazardi. Inson hayoti davomida 
ko‘p insonlarni uchratadi-yu, ammo hammasini esda saqlab qo-
lolmaydi. Axborotlar tez almashinayotgan zamonda yashab, ko‘p 
ma’lumotlar esda ham qolmaydi. Hammasini esda saqlab qolish 
ham shartmas, aslida. Ammo har ikkisining ham ko‘nglingga 
yaqinlarigina yodingda qoladi. Xuddi shunday, ayni vaziyatda 
uning yodiga, bir necha oy oldin, telegramdagi sevimli kanalida 
o‘qigan kichik hikoya – drabll esiga tushdi. Chunki, uni birinchi 
o‘qiganidayoq o‘zi yozgandek tuyilib ketgandi. Tomoq qirib, 
taraddudlandi-da so‘zini davom ettirdi. “Muallif, Bayram Ali. 
Hikoya nomi esa “Qalqon”. 
Opa besh yoshida:
– Oyi, ukamni urishmang, iltimos! Idishni men sindirdim” 
deya hikoyani boshlarkan, beixtiyor maktabni 5-sinfida o‘qiy-
otganida sodir bo‘lgan bir voqea ko‘z oldidan o‘tdi. O‘shanda 
Gulhayo ham xuddi shunday jasorat ko‘rsatishiga to‘g‘ri kelgan-
di. Bir kuni u maktabdan kelsa, endi maktabga chiqqan katta 
ukasi yig‘lab o‘tiribdi. Qo‘lida esa siniq rubob. Bu rubob bobo-
sidan yodgor qolgan edi, dadasi unga hech kimni qo‘l tekkizish-
ga ruxsat bermasdi. Faqat o‘zi ba’zida, ishdan juda charchagan 
kezlari, yoki uylarida bo‘lib o‘tgan yig‘inlardan so‘ng, bir o‘zi 
bitta uyga kirib olib, goh mahzun, goh sho‘x kuylarni maromiga 
yetkazib chalardi. Ha, aynan odamlar davrasida emas, bir o‘zi 
yolg‘iz chalardi. Gulhayo o‘sha paytlarda bola qalbi bilan to‘liq 
anglolmagan ekan. O‘shanda dadasi bobosini sog‘inganda rubob 
chalgan ekan. Yaxshi-yu yomon kunlarida bobosini sog‘inib ru-
bob chalgan ekan... Bunday narsalarni endi-endi tushunib yetar 
va bu yo‘qotish dadasi uchun qanchalik og‘ir bo‘lganligini his 

---

62