«turon-iqbol»

Ilk qadam
boshladi. Bundan Ilyosning ranjiganini ko‘rsa, yuragi ning allaqa-
yeri achishardi. Oxirgi 11-sinfga kelib vaziyat shu darajaga kelib 
qoldiki, qiz yigitning ko‘zlariga tik qarashga uyala digan, yigit 
qizning ko‘zlariga qarasa, etlari jimirlab ketadigan bo‘lib qoldi. 
Sabo gohida o‘zini qanday tutishga hayron edi. U Ilyos bilan 
butunlay uzilib ketishni aslo xohlamas, necha yillik qadrdonini 
yo‘qotishdan qo‘rqardi ham. Va ayni paytda Ilyos kutayotgan-
dek ham bo‘lolmasdi. Qiz uchun Do‘stlik o‘sha o‘zi nomini 
aytishga ham qo‘rqadigan tuyg‘udan ustun edi. Sabodek oqila 
qizni tarbiya etayotgan onaizor bu tuyg‘u qiz bolaning kelajagi-
ga g‘ov deb uqtirgan. Talaba bo‘lishni o‘zining oliy maq sadiga 
aylantirib olgan Sabo uchun bu “g‘ov” g‘oyat xavflidek ko‘ri-
nardi…
Ziyofat tugadi. Bu davrada faqat bir inson, shu xursand-
chilikning sababchisigina begonadek o‘tirdi. Kuni bo‘yi Sabodan 
xabar kutib charchagan, o‘zi uning raqamini yuz terib, qo‘ng‘i-
roq qilishga jur’at topolmay yana o‘chirgan yigit soat 00:00 
bo‘lishini kutardi. Ilyos Farrux aytganidek birinchi bo‘lgisi, bi-
rinchi bo‘lib Saboni tabriklagisi va ginalarini aytib yengil tort-
gisi keldi. Kutganingda go‘yo daqiqalar ham imillab odimlardi. 
Nihoyat yangi kun kirib keldi. Ilyos qadrli raqamga qo‘ng‘iroq 
qildi. Uzoq gudok va uzoq kutilgan yoqimli ovoz.
– Allo
– Allo, Sabohat…
– Tinchlikmi Ilyos ?
– Tinchlikmas-da shu. Nega darsga kelmading bugun.
– Buvim kasalxonaga tushib qoldilar. Bugun kuni bo‘yi yon-
larida edim, – dedi xafa bo‘lib. Ilyos negadir quvonib ketdi. 
Demak, juda muhim sababi bo‘lgan, shunga esidan chiqqan-
man. Bo‘lmasa, unutmasdi, ha sira-sira unday qilmasdi, deb 
xayolidan o‘tkazdi. Ayni paytda buvisining kasalligini eshitib 
xursand bo‘lganligidan ham, o‘zining izzattalabligidan ham jahli 
chiqdi. Biroz hovuridan tushib so‘radi:

---

59
Ilk qadam
– Hozir yaxshimilar ishqilib.
– Ha yaxshi bo‘lib qoldilar.
– Yertaga ham kelmaysanmi darsga shunday qilib?
– Yo‘q boraman. Nega so‘rayapsan?
– O‘zim… demak bugun umuman bo‘sh vaqting bo‘lmabdi 
da.
– Ha, nimasini aytasan.
– Ozginayammi? 
– …
– Nega indamaysan. 
Sabo nima deyishini bilmay qoldi. Ilyosni bugungi ishi uchun 
gina qiladi deb o‘ylagandi, amalda unday bo‘lmadi.
– Bugun men uchun ham ziq kun bo‘ldi-da. Shuning uchun 
fizikadan uyga vazifani qilolmadim. Sen bajargan bo‘lsang… 
ha mayli qo‘yaver. Axir seni “ozginayam” vaqting bo‘lmagan 
ku. Mayli yaxshi dam ol. Uzr bezovta qilganim uchun, – deb 
telefonni o‘chirmoqchi bo‘ldi.
– Shoshma, men uni o‘sha dars vaqti bajarib qo‘ygandim. 
Hozir rasmga tushirib senga jo‘nataman. 
– Xo‘p rahmat. Sabo... sen Oyga birinchi bo‘lib kim qadam 
qo‘yganini bilasan-a?
– Ha, Nil Armstrong-da. U 1969-yilning 21-iyulida “Ap-
palon-11” havo kemasida uchib, insoniyat tarixida ilk bor Oy 
sirtiga qadam qo‘yadi.
– Yedven Oldrinni-chi?
– Yo‘q, kim u?

---

60