«turon-iqbol»

---

Almanax
TOSHKENT
«TURON-IQBOL»
2020
Ilk qadam

---

UO‘K 821.512.133-1
KBK  84(5¤)
        Б 19
Ilk qadam [Маtn]: she’rlar / tuzuvchi Guljahon Mardon 
qizi. – Toshkent: «TURON-IQBOL», 2020. – 160 b.
UO‘K 821.512.133-1
KBK  84(5¤)
        Б 19
Ushbu almanax yosh ijodkorlarning ota-onalari va O‘zbekis-
ton yoshlar ittifoqi Samarand viloyat kengashi hamkorligida chop 
etildi.
ISBN 978-9943-14-702-7
® «TURON-IQBOL», 2020.

---

3
Ilk qadam
YOSH  IJODKORLARGA 
 
Xalqning ma’naviy ruhini, aynan, ijodkorlar saviyasi belgi-
laydi. Shu sabab bugun kelajak adabiy muhiti uchun iste’dodli 
yoshlarni izlash, ular bilan ishlash va ijodiy muhit yaratish har 
qachongidan kengroq ko‘lamda yo‘lga qo‘yilmoqda. Yoshlar 
uchun ko‘rik-tanlovlarning o‘tkazib turilishi, bayozlarning chop 
etilishi ijodiy rag‘bat beradi.  
Samarqand Yosh ijodkorlar kengashi tomonidan chop eti-
layotgan mazkur to‘plam ham shunday maqsadlarga xizmat qila-
di... 
To‘plamdagi she’rlar adabiy hodisa bo‘lib ulgurmagan 
bo‘lsa-da beg‘ubor, she’rsevar ko‘ngillarning hayratlari, sodda 
tuyumlaridir. Ijodi kiritilganlar – she’riyat atalmish muhtasham 
dunyoning eshigida turgan havasmandlar, shu dunyo go‘zalligiga 
oshiq bo‘lib she’rni endi taniy boshlaganlardir. 
Namunalarda jimlikning ovozini tinglay olayotgan, o‘zlikni 
qidirish harakati bo‘lsa-da oydinlashayotgan did ko‘zga tashla-
nadi. Ular uchun she’riyat oldida turgan ulkan marra.Umidjon 
Mamatov yozganidek: "She’riyat degan tog‘ yastanib yotadi". 
Mohiyat rivoji shu tog‘ni zabt etishga bo‘lgan ishtiyoqda. Jam-
langan she’rlar odatiy shakl, qofiya va samimiy tashbehlar aso-
siga qurilgan. Masalan, Ruxshona Ismoilovada "hayotim zul-
matdir, bardoshim chiroq" degan o‘rinli tashbeh uchraydi. Yoki 
Odiljon Rashidovda "Tor ko‘chalik sinfdosh, tor ko‘changdek 
bu qalbing" degan tiniq tashbeh bor. Umuman olganda, mis-
ralar tuzilishi darajasi ancha mukammal.  
She’r aslida dardning farzandi ekanligi ta’kidlanadi. U azal-
dan inson dardlarini o‘ziga singdirib kelgan. Kiritilgan ijodkorlar-
ning hammasi ham bu haqiqatni anglamasligi, yoki uni tushunib 
ulgurmagan bo‘lishi mumkin. Biroq, sirtqi bayonda bo‘lsa ham 
uchraydi, ya’ni she’r dardni ifodalashning vositasi ekanligi ularga 
ayon. Gulshoda Bekqulovada shunday satrlar bor: 

---

4
Ilk qadam
Yashayapman dard ummonida, 
Baxt atalmish tomchi qidirib. 
Rivoyatlarda keltirilishicha, inson loydan yaratilganidan so‘ng 
ustiga qirq kun yomg‘ir yog‘diriladi. Shundan o‘ttiz to‘qqiz kuni-
da g‘am yomg‘iri, bir kunida xurramlik yomg‘iri yog‘gan ekan. 
Hayot aslida g‘amdan iborat. Faqat g‘ussaga ham baxt ko‘ylagi-
ni kiydirib qabul qilganimiz uchun baxtni his qilamiz. Yulduz 
opa Abdusamad qizining quyidagi misralari shunga ishora: 
Olloh mening loyimni g‘amdan olib yaratdi,  
Suyib ichar oshimni ko‘zyoshimdan yaratdi. 
 Demak, she’rday "zo‘r ish"ga boshini qo‘shish ishtiyoqidagi 
bu havasmandlarda dard yukiga mas’uliyat bor deb xulosa qilsak 
bo‘ladi.  
To‘plamga kiritilganlarning aksariyati maktab yoshidagi ijod-
korlar bo‘lib, hammasida deyarli bir xil jarayon  –  didaktika 
ruhi. Bu xususiyat endigina qalam olganlarda bo‘lishi tabiiy. 
Chunki o‘quvchilar bolalar adabiyotining didaktik ruhida tarbi-
yalanadi. O‘qigan she’rlari ezgulikka chorlov nuqtayi nazaridan 
yozilgan. Shu sabab tuzgan jumlalari ham suv ichgan manbalari-
ga tortadi. Masalan: 
Nelarki bo‘lmagan jahonda, inon, 
Dunyo mashaqqatin yengin, sen, inson. 
Yoki 
Dunyoda yaxshidan yomonlar ko‘pdir, 
Yaxshilarning umri mangu bo‘lar der, 
kabilar.  
Bular uzoq yo‘llarning ibtidosi. Ijodkorlar hali gulqaychiga 
muhtoj nihollar. Ular parvarishi beriladigan yo‘nalishga bog‘liq. 
So‘z jonkuyarlarini tarbiyalay olsak, adabiyot taraqqiyotiga his-
sa qo‘shamiz, aksincha bo‘lganida, badiiyatni yutib ketayotgan 
nazmbozlik davron suradi.  
Bugunimizning muazzam shoirlari ham bayozlardagi kichik 
namunalari bilan katta adabiy maydonga kirib kelgan. Yoshlik 

---

5
Ilk qadam
bilan vaqt to‘xtovsiz musobaqada. Unga insonning baxti, nomi 
bilan maqomi tikilgan deyishadi. Vaqtdan o‘zish abadiylik sari 
yo‘l demakdir. Yosh iste’dodlar toleyi shu musobaqadagi g‘olib-
likda. 
Katta daryolar kichik jilg‘alar bilan to‘lganidek, adabiyo-
timizning umumiy pafosida, ertangi istiqbolida yosh ijodkorlar-
ning o‘rni muhim. Umidimiz,  havaskorlarimizga chin shoirlik 
saodati nasib qilsin.