Lxxxil амир соҳИБҚироннинг бағдоддан қайтиб, табриз томон

LXXXV. КЕМОХ ҚАЛЪАСИНИНГ ФАТҲ ЭТИЛИШИ БАЁНИДА
 
Бу қалъа мустаҳкамлиги билан маъруф, забт этиш ва кириш-чиқиш имконсизлиги 
билан машҳур эди. Унинг атрофу жавонибида унга тобеъ жойлар кўп, боғу 
бўстонлари Фирот дарѐси қирғоғида бўлиб, (оятдаги) <остидан анҳорлар оқиб турган 
бўстонлар> (ибораси билан) тавсиф этиларди. Улуғ амирзода Муҳаммад Сул-тон тиз 
букиб: "Агар фармон бўлса, у қалъанинг тасхи-рига мен борсам", деб илтимос қилди. 
Унинг илтимоси қабул этилгач, шу куни катта бир лашкар сон-саноқсиз сипохлар билан
у томонга жўнади. Шу пайтда Бағдод ва Луристон томонларга жўнаган амирлар ва 
шаҳзодалар, чунончи амирзода Абу Бакр баҳодир, Халил Султон баҳодир, амирзода Пир 
Муҳаммад баҳодир, Султон Ҳусайн баҳодир, улуғ амирлардан амир Жаҳонрррҳ, амир 
Сулаймоншоҳ, амирзода Бурундуқ (251) ва амирзода Рустам кабилар фатҳу 
зафар, нусрату ғалаба шукуҳи билан олий ҳазрат ҳузурига қайтдиадр. Жаҳон 
бўйсунувчи ҳукм содир бўлдики, уларда» амирзода Абу Бакр, Халил Султон,
Султон Ҳусайн, амир Искандар, амир Жаҳоншоҳ, амир Шайх Нуриддин ва амир 
Бурундуқлар лашкарлар билан амир-зода Муҳаммад Султонга қўшилиб, Кемох 

---

қалъаси тас-хирига машғул бўлсинлар. Улар фармонга биноан бориб қўшилдилар ва 
атрофдан қалъанинг ҳамма томонларини ўраб олдилар. To ўн кунгача муҳосара 
қилиб, ўнинчи куни султоний жангни ихтиср этдилар; карнай-сурнай, ноғора-
довуллар овози тоғу даштларни тўлдирди, икки томондан аррода, манжаниқлар 
ишга солинди, лашкар хурушидан ва уларнинг ур ҳа уридан қиѐмат кунининг 
намунаси ошкор бўлди. Марди майдонлар, жанг сафининг ботирлари жонбозлик 
мақомида туриб, бу байт мазмуни-ни ўз шаънларига ўқидилар (байт): 
Агар бошинг кетар бўлса кулоҳинг ташвишин қилма,
Ва гар талдан жудо бўлсанг, гиѐҳлар баргини йиғма! 
У воқсада амирзода Муҳаммад Султон шундай эрлик ва мардоналик 
кўрсатдики, Рустами Дастон достонини кулгили афсонага чиқарди, Золнинг 
мардоналик қиссаси-ни завол токчасига қўйиб қўйди. Жаҳон амирзодаси Абу Бакр 
баҳодир ҳам лашкар сафларини бузишда мусобақа соққасини тенгдошларидан 
илгари сурди. Жанг оқибатида ғалаба ѐр аскарлар тоғ каклигидек қалъа атрофига 
югуришдилар ва шу қадар мустаҳкам қўрғонни кўз юмиб очгунча мусаххар 
қилдилар. Бу яққол ғалаба ва кутилган фатҳ хабарини Амир Соҳибқирон ҳазратга 
стказганларида у дарҳол отланиб, зафар ўнгидаю иқбол сўлида мазкур қалъага 
жўнади. Бориб унинг атрофу жавонибини олий назари му-лоҳазасидан кечирди. 
Уни му^офазат қилиб туришни Арзинжон волийси Та>;уртанга топширди. Сўнг у 
жойдан подшоҳона ирода жиловини Рум томонига бурди ва хисравона 
ҳимматини у диѐрлар тасхирига сарфлашга (жазм қилиб) иқбол ялови юзини у 
мамлакат томон қаратди. Душманлар ва читоғбебошлардан кўплари қочиб 
ғорларга, истсҳкомли жойларга беркиниб ѐтган эдилар, амирзода Шайх Нуриддин, 
Али Султон ва Давлат Темур уларнинг устига боргач, улуғ амирларнинг ҳужум ва 
интиқомларини кўриб, итоатга келдилар ва амирларнинг иноят ва марҳаматига 
эришиб, у ҳалокат гирдобидан жонларини саломат олиб чиқдилар.