Biologiya 17 14-04-2022. indd


Kariotop tuzilishiga ko‘ra qanday mutatsiya sodir bo‘lganini aniqlang. Ka-



Download 33,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet94/143
Sana04.11.2022
Hajmi33,86 Mb.
#860543
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   143
Bog'liq
10 sinf

3. Kariotop tuzilishiga ko‘ra qanday mutatsiya sodir bo‘lganini aniqlang. Ka-
sallik nomini va belgilarini ayting. 


126
Biologiya 10
Xulosa.
1) Quyosh ta’sirida odam terisining qorayishi qaysi o‘zgaruvchanlikka kiradi?
2) 5 yoshli va 15 yoshli boladagi farq qanday tushuntiriladi?
3) Xromosoma sonining o zgarishi bilan boradigan mutatsiyalar qanday nomlanadi?
4) Nima uchun gen mutatsiyalarini kariotipni tekshirib aniqlab bo‘lmaydi?
V bob. BI


127
Biologiya 10


128
Biologiya 10
OTEXNOLOGIYA VA GEN MUHANDISLIGI
5.1. GENETIK MUHANDISLIK
Tayanch bilimlarni sinang
Gen muhandisligi va biotexnologiya ahamiyati haqida nimalarni bilasiz?
Tabiiy sharoitda bakteriyalarda 
sodir bo‘ladigan rekombinatsiya ja-
rayonlari hamda viruslarning hujayra 
irsiy materialini o‘zgartirish mex-
anizmlari ustida olib borilgan izlan-
ishlar tufayli molekulyar biologiyada 
katta amaliy ahamiyat va istiqbolga 
ega yo‘nalishlaridan biri hisoblan-
adigan gen injenerligi yoki genetik 
injenerlik deb atalgan yangi yo‘nalish 
vujudga keldi. Genetik muhandislik - 
hujayra genetik apparatiga o’zgarish 
kiritish orqali rekombinant DNK yaratish va shu asosda yangi biologik xususiyatlarga ega 
ob’ektlarni hosil qilish imkonini beruvchi usullar va texnologiyalar yig’indisidir. Ushbu 
usullarning mohiyati organizmga yangi genni kiritishdir. Bunday gen yangidan sintezlani-
shi yoki boshqa organizmdan ko’chirilishi mumkin. Agar bakteriya genomiga oqsilni kod-
lovchi gen kiritilsa, bakteriya hujayrasi mazkur oqsilni sintezlash xususiyatiga ega bo‘ladi.
Tabiatda ham shu kabi rekombinatsiya jarayonlari kuzatiladi. Viruslar, bakteriyalar 
o‘zidagi genetik moddani boshqa organizmlarga o‘tkazish xususiyatiga ega. Prokariot 
hujayralarda sodir bo‘ladigan rekombinatsiya jarayonlari, ya’ni transformatsiya, transduksiya, 
kon’yugatsiyaning mohiyati nimada? Mazkur jarayonlarga tabiiy genetik injeneriyaning bir 
ko’rinishi sifatida qarash mumkinligi haqida guruhda muhokama o‘tkazing. 
Gen muhandisligining maqsadi genlarning strukturasini aniq maqsadga muvofi q 
ravishda o‘zgartirish, ularning faoliyatini idora etishdir. Natijada har qanday tirik organizm 
xususiyatlarini imkoniyat darajasida maqsadga yanada ko‘proq muvofiqlashtirish yo‘li 
bilan sanoat miqyosida oqsil moddalari ishlab chiqarish, o‘simlik va hayvon turlarini inson 
ehtiyojiga mos ravishda o‘zgartirish, irsiy va yuqumli kasalliklarni aniq va tez tashxis qilish 
hamda sabablarini aniqlash usullari yaratildi.
Gen muhandisligining tadqiqot obyektlari viruslar, bakteriyalar, zamburug‘lar, hayvon va 


129
Biologiya 10
o‘simliklarning hujayralaridir. Tadqiqot obyektlariga ko‘ra genetik injeneriya: gen muhandisligi, 
xromosoma muhandisligi, hujayra muhandisligi kabi yo‘nalishlarni o‘z ichiga oladi. Genetik 
injeneriyasi usullari vositasida genlarni ko‘paytirish (klonlash) yoki DNK zanjiridagi xohlagan 
nukleotidni boshqasi bilan almashtirish, bir organizm genini boshqa organizm hujayrasiga 
ko‘chirish mumkin. Albatta, bu qadar yuksak yutuqlarga irsiyat qonuniyatlarini izchillik bilan 
tadqiq etish natijasida erishildi.Yuksak darajadagi bu texnologiya hozirgi zamon biologiya 
fanining istiqbolli sohalaridan biridir. 

Download 33,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish