Biologiya 17 14-04-2022. indd

Yangi bilimlarni qo‘llang 
Bilish va tushunish
1. Qanday organizmlar transgen organizmlar deyiladi?
3. Rekombinant DNK olish ketma-ketligini gapirib bering.
2. Vektor konstruksiya yaratish ketma-ketligini tushuntiring. 
Qo‘llash
O’simlik irsiyatini o’zgartirish orqali qanday muammolarga yechim topish mumkin?
Tahlil
Transgen o‘simlik olishda vektor konstruksiya yaratish ketma-ketligini tushuntiring
Sintez (yaratish) 
Oziq -ovqat qo’shimchalarini olishda biznes reja tuzing va uni o’rtoqlaringiz bilan 
muhokama qiling.
Baholash.
Transgen mahsulotlarni oziq-ovqat sanoatidagi o’rnini qanday baholaysiz?
5.3 BIOTEXNOLOGIYA
Tayanch bilimlaringizni sinang.
Aholi sonining ortishi oziq-ovqatga bo’lgan talabni oshiradi. Siz oziq - ovqat ishlab 
chiqarishning qanday usullarini bilasiz? 
Siz sutdan qatiq, bug‘doydan non, sholidan spirt, meva sharbatlaridan sharob yoki sir-
ka tayyorlash mumkinligini bilasiz.Bu jarayonlarning barchasi tirik organizmlar faoliyati 
natijasida amalga oshadi. 
Biotexnologiya – biologik jarayonlardan foydalanib sa’noat miqyosida biologik faol 
moddalar ushlab chiqarish. 
Biotexnologik jarayonlardan
oqsil, organik kislotalar, aminokislotalar, spirtlar, 
dorivor moddalar, fermentlar, garmonlar va boshqa moddalar ishlab chiqarishda sof hol-
da metall ajratish, oqova suvlarni va chiqindilarini qayta ishlashda keng foydalaniladi.
Biotexnologiyani boshqa texnologiyalarga nisbatan juda kam energiya talab qiladi, de-
yarli chiqindisiz va ekologik toza texnologiya hisoblanadi.
Tabiatda barcha mikroorganizmlar zararlimi? Fikringizni asoslang.

---

137
Biologiya 10
Biotexnologiyanining bir necha yo’nalaishlari bor.
Oziq – ovqat biotexnologiyasi - 
bu oziq-ovqat tarkibiy qismlari, oziq-ovqat mah-
sulotlarini ishlab chiqarish jarayonida ularning foydali xususiyatlarini oshirish uchun 
qo’llaniladigan yordamchi texnologik qo’shimchalar. Hozirgi vaqtda o’simliklar, hayvon-
lar va mikroorganizmlarning genetik modi�ikatsiyalash orqali genetik muhandislik usul-
lari yordamida sun’iy ravishda o’zgartirilgan organizm (GMO) lar olish biotexnologiyasi 
ommalashgan.