Biologiya 17 14-04-2022. indd

Tibbiyot biotexnologiyasi. 
Mikroorganizmlar faoliyati natijasida 6000 dan ortiq 
antibiotiklar sintez qilingan. Ulardan 100 dan ortig’i tibbiyotda qo’llaniladi. Oddiygina 
grippning oldini olishning samarali yo’llaridan biri – oliy sifatli konsentrlangan inter-
feronni ommaviy ravishda ishlab chiqarishini yo’lga qo’yishdir. Ilgari interferon donor 
Olimlar aniqlashicha javdar unidan 
tayyorlangan nonning 100 grammida 
hammasi bo’lib, 6,5 grammgacha, bug’doy 
unidan tayyorlangan nonda 8,3 gramm 
oqsil bo’ladi. Biroq, o’rta yoshli odamning 
bir kunda 450 g non yeyishi bilan oladigan 
oqsil miqdori 29 grammga ya’ni uning o’rt-
acha sutkalik extiyojining uchdan biriga 
teng kelar ekan.
Õo’sh qàndày usullàr bilàn nonning 
oziqaviy qiymatini oshirishi mumkin?
Olimlar aniqlashicha javdar unidan tayyorlangan nonning 100 grammida hammasi 
bo’lib, 6,5 grammgacha, bug’doy unidan tayyorlangan nonda 8,3 gramm oqsil bo’ladi. Bi-
roq, o’rta yoshli odamning bir kunda 450 g non yeyishi bilan oladigan oqsil miqdori 29 
grammga ya’ni uning o’rtacha sutkalik extiyojining uchdan biriga teng kelar ekan.
Õo’sh qàndày usullàr bilàn nonning oziqaviy qiymatini oshirishi mumkin?

---

138
Biologiya 10
qonidan olinar va ancha qimmatga tushardi. Hozirgi davrda interferon ishab chiqarish 
uchun javobgar genni bakteriyalarga o’tkazish orqali bakterial interferon ishlab chiqa-
rildi va bir qator davlatlarda amaliyotda muvaffaqiyatli qo’llanilmoqda. Bugungi kunga 
kelib interferonga bo’lgan talab ortib, uning qo’llanilish sohasining yangi yo’nalishlari 
aniqlanmoqda. 
Genetik biotexnologiya. 
O’zbekistonlik olimlar tomonidan yaratilgan ZF-UZ-2001 rekombinant oqsilga aso-
slangan vaksina virusi odam ACE-2 retseptorlariga birikib hujayra ichiga kiradi. ACE – 
2 retseptorlariga birikadigan spike oqsilining RBD domeni ACE- 2 retseptorlari bilan 
birikadi. Aynan shu domenni kodlovchi genni sintezlab vektorga ulanadi, hosil bo’lgan 
vector konstruksiyani CHO hujayralariga kiritgan (eukariot hujayra) ko’paytirilgan va 
tozalab olib vaksina sifatida ishlab chiqargan.
Olimlarning izlanishlari natijasida pomidor DNKsiga koronavirus S-oqsilining gen-
ini kiritilgan. Bemor vaksina-pomidorni iste’mol qilgandan keyin u inson organizmiga 
kiradi va pomidor hujayralaridan immunitet hosil qiladigan antitanalar ajralib chiqadi.

---

139
Biologiya 10