Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

jarayonining rivojlanishi 
Tajriba davomiyligi, 
kun
Haroratning turli namlikda (%) o‘zgarishi,°C
16.1
18.1
19.5
21.5
0
23.7
23.2
24.0
23.8
4
20.2
21.1
21.4
26.0
5
20.5
22.0
22.7
29.0
7
21.2
23.0
28.2
36.0
9
22.0
24.5
35.5
44.5
11
22.5
26.0
39.0
43.0
16
24.0
31.0
44.7
44.0
18
24.4
30.7
43.3
41.6
19
24.2
30.2
42.6
41.3
Donning tajriba 
yakunidagi holati
Sogiom 
ko‘rinish, 
yengil ombor hidi.
Yaqqol 
seziluvchii 
mog‘or 
hidi
Yaqqol ifodalangan o‘z-
o‘zidan qizish va 
buzilganligi
57

---

Jadvaldanko‘rinibturibdiki, 16,1 % namlikda don massasida o'z - 
o‘zidan qizish ro‘y bermagan va don sifatini saqlab qolgan.18.1% 
namlikda don asta-sekin qizigan va unda mog'or zamburugMari 
rivojlangan. Yuqori namlikda esa o‘z-o‘zidan qizish jadal amalga oshgan. 
Don massasining o‘z-o‘zidan qizishi namlik bilan bir qatorda 
haroratga ham bog‘liq. Tajribalardan shu narsa aniqlanganki, 10— 15°C 
haroratdao‘z-o'zidanqizishjudahamsekinrivojlanadi. 8-10°C dan past 
haroratda don massasi deyarli qizimaydi.O‘z-o‘zidan qizish asosan yuqori 
haroratda ro‘y beradi. 23-25°C haroratda o‘z-o‘zidan qizish bir necha 
marotaba ortadi va tezda don harorati 50-55°C ga etadi. Keyin harorat 
asta-sekin atrof-muhit haroratigacha pasayadi, lekin don butunlay 
yaroqsiz holga keladi va urug‘, oziq-ovqat hamda chorva ozuqasi uchun 
yaramay qoladi. 
Ko‘pgina tajribalardan shu narsa ma’lum boldiki, mikroorganizmlar 
faoliyati ham o‘z-o‘zidan qizishni yuzaga chiqaradi. Bunda jarayon 
quyidagicha kechadi: 
-jarayon boshlanishi- mikroorganizmlar jadal ko‘payadi, ayniq- sa 
epifit bakteriyalar va mog‘or zamburug‘lari; 
-
jarayonning rivojlanishi (haroratning 25-40°C gacha ko‘ta- rilishi) 
mikroorganizmlar sonining davomli suratda ortib borishi, mog‘or 
zamburug‘lari va aktinomitsetlarni rivojlanishi, epifit mikroflorani keskin 
qisqarishi; 
-
jarayonning uzoq davom etishi (haroratning 40 -50°Cdan yuqori 
darajaga ko'larilishi) - epifit mikroorganizmlarning butunlay yo‘qolishi, 
mog'or zamburug'lari sonining qisqarishi, kokklar va sporali termofil 
bakteriyalarning to'planishi, don uyumidagi mikro organizmlar umumiy 
sonining kamayishi; 
-jarayonning oxirgi bosqichi - mikroorganizmlar sonining qisqarishi.