Educational materials

21-mavzu. Investitsiya loyihalarida investitsion va ishlab chiqarish 
xarajatlari 
 
Reja:
 
21.1. Investitsiya xarajatlari tarkibi, mazmuni.
21.2. Amortizatsiyaning investitsiya loyihasi muddatini aniqlashdagi roli. 
Moddiy va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi.
21.3. Ishlab chiqarish xarajatlarining mazmuni.
21.4. Reklama xarajatlari.
Tayanch iboralar:
Investitsiya xarajatlari, amortizatsiya ajratmalari, 
moddiy va nomoddiy aktivlar, ishlab chiqarish xarajatlari, reklama xarajatlari. 
21.1. Investitsiya xarajatlari tarkibi, mazmuni.
Investitsion xarajatlar - bu investitsiya loyihasini amalga oshirish uchun 
zarur bo'lgan asosiy vositalar (uskunalar, binolar), shuningdek aylanma mablag'lar 
xarajatlari. 
Kompaniyaning investitsiya xarajatlari tarkibi quyidagilardan iborat: 

---

-
 
asosiy kapital (ishlab chiqarish infratuzilmasini, korxonaning asosiy 
fondlarini yaratishga sarflanadigan xarajatlar); 
-
 
sof aylanma mablag '(ishlab chiqarishning barqaror ishlashini ta'minlash 
bilan bog'liq xarajatlar, deyiladi operatsion xarajatlar). 
Investitsiya loyihalarini baholashning tarkibiy qismi bo’lib, xarajatlarni 
mukammal va ishonchli baholash hisoblanadi. Tahlilda xarajatlarning barcha 
bo’limlari chuqur tekshirilishi lozim, chunki ular aynan loyihalarning moliyaviy 
jihatdan amalga oshishiga sezilarli ta’sir etishi mumkin. 
Xarajatlarni baholashga tayyorlash quyidagi bosqichlarni o’z ichiga qamrab 
oladi: investitsiya oldi, investitsiyalash (loyihaning amalga oshishi) va loyihani 
ishlatish (ekspluatatsiya). Ushbu bosqichlarning har birida unga muvofiq holdagi 
xarajatlar, ya’ni boshlang’ich investitsiyaga, ishlab chiqarishga, marketing va 
sotishga, uskunaga, aylanma kapitaldagi ehtiyojlarga bog’liq xarajatlar hisobga 
olinadi. Baholashlar mahalliy va xorijiy tuzuvchilarga bo’linishi lozim va doimiy 
yoki joriy (real va nominal ko’rsatkichlar) narxlarda ko’rib chiqilishi mumkin.