Avtomobil indd

Neftni haydash qurilmasi: 
1 
– quvurli pech (isitgich); 
2
va 
5 
– rektifikatsion kolonnalar; 
3
– 
sovutgichlar; 
4 
– kondensator gaz ajratgich; 
6 
– issiqlik almashtirgich; 
7 
– 
nasos; 
8 
– bug‘lanish kolonnasi; 
9
– quvurli vakuum isitgich. 

---

26
27
ketmasligi uchun mazut 410–430°C gacha qizdirilib bug‘latiladi. 
Shunday qilinsa, mazutning qaynash harorati pasayib, u 
to‘laroq bug‘lanadi. Mazutni rektifikatsion kolonnada haydash 
natijasida yengil qaynaydigan fraksiyalaridan qovushoqligi past 
moylar – sanoat moylari va qiyin qaynaydigan fraksiyalardan 
esa o‘rta va qattiq moylar hamda motor moylari olinadi. 
Mazutdan moyli distillatlar olingach, oxirida gudron qoladi. 
U oltingugurt kislotasi bilan qaytadan ishlanib oqartirilgach, 
tuproq lar bilan tozalab, qovushoq qoldiq moy (aviatsion moy) 
olinadi. 
Distillatlardan tayyor mahsulotlar olish uchun ularga 
qo‘shimcha ishlov (tozalash, turli komponentlar aralashtirish 
va boshqalar) berish lozim. 
To‘g‘ridan to‘g‘ri haydashda olinadigan benzin, reaktiv 
va dizel yonilg‘ilari miqdori ko‘p bo‘lmaganligi tufayli og‘ir 
fraksiyalar ning ko‘p qismi kimyoviy ishlov berishga yuboriladi. 
Kreking jarayon. 
Bu jarayon yuqori molekular fraksiyalarning 
mayda molekular massali fraksiyalarga parchalanishiga 
asoslangan. Kreking usulida neftdan benzin fraksiyalarining 
ajratib oli nishi 50–60 foizgacha yetadi. 
Kreking jarayon issiqlik ta’sirida o‘tkazilsa, 
termik kreking
deb ataladi. Kreking jarayon issiqlik ta’sirida va katalizatorlar 
ishtirokida o‘tkazilsa, parchalanish