Avtomobil indd

Avtomobillarda ishlatiladigan siqilgan gazlar
Ko‘rsatkichlar
Gazlar uchun ko‘rsatkichlarning
qiymati
Tabiiy gaz
Metan-
lashtirilgan Boyitilgan
Yonish issiqligi, kj/m
3
(kamida)
2900
27000
Komponent 
miqdori: 
yonuvchi 
komponentlar, % hisobida
– metan
80–97
65 dan
kam emas
50
–vodorod
–
–
12 dan 
kam emas
foydasiz aralashmalar (ko‘pi bilan)
– uglevodorod, g/m
3
– sian, g/m
3
0,02
0,05
0,02
0,05
0,02
0,05
Kislorod, hajmiga nisbatan % hiso-
bida
1,0
1,0
1,0
Smola va changlar, g/m
3
0,001
0,001
0,001
Ballonda bosim ostida saqlanayotgan 
gazdagi suv bug‘lari, g/m
3
– yozda
– qishda
7,0
0,5
7,0
0,5
7,0
0,5
Oktan soni
94–105
Benzin ekvivalenti (1 m
3
gazning yo-
nish issiqligiga teng bo‘lgan benzin 
miqdori, kg hisobida)
0,71–0,83 0,62–0,70 0,89–0,91
Lekin siqilgan gazda ishlovchi dvigatellar keng tarqalmagan, 
chunki, bir tomondan, silindrlarning to‘ldirish koeffitsiyenti 
kamayishi natijasida ularning quvvati 10 – 20 foiz kamayadi, 
ikkinchi tomondan, avtomobilning yuk ko‘taruvchanligi 
kamayadi. Chunki yuqori bosim ostida siqilgan gazlarni saqlash 
uchun og‘ir (65–70 kg li) ballonlar kerak bo‘ladi. Avtomobilga 
sig‘imi 10 m
3
dan bo‘lgan bunday ballonlardan oltitasi 
ketma-ket ulanib o‘rnatiladi. Ballonlar maxsus gaz to‘ldirish 
shoxobchalarida tozalangan va quritilgan gaz bilan to‘ldiriladi. 
4.4.
 Ichki yonuv dvigatellari uchun muqobil yonilg‘ilar
Neft yonilg‘ilariga bo‘lgan ehtiyojning yil sayin keskin 
ortib borishi neft zaxiralarining kamayib borishiga hamda 
qimmatlashuviga sabab bo‘lmoqda. Statistika ma’lumotlariga 
qaraganda, ular ning zaxirasi 80–100 yilga yetishi mumkin. 
Neft resurslarining cheklanganligi ichki yonuv dvigatellarida 
neft bo‘lmagan xomashyolardan olinadigan yonilg‘ilardan 
foyda lanishni taqozo etmoqda. So‘nggi yillarda dvigatellarning 
konstruksiyalarini yana-da takomillashtirish hisobiga yonilg‘i 
sifatida yangi turdagi noan’anaviy yonilg‘ilar (spirtlar, ammiak, 
biogaz, vodorod va boshqalar)dan foydalanish tajribadan 
o‘tkazilmoqda.