Avtomobil indd

Avtomobil benzinining fraksion tarkibini haydash
usulida aniqlash natijalari
Tegishli harorat, °C
Qoldiq, %
Yo‘qo-
tish, %
BH
10 
%
20 
%
30 
%
40 
%
50 
%
60 
%
70 
%
80 
%
90 
%
OH 
96,5%
35 75 83 95 108 120 125 135 150 190
215
1,4
2,1
Standartlar va sifat pasportlari jadvalda keltirilgan barcha 
ma’lumotlarni o‘zida mujassamlashtirmaydi, balki eng muhim 
ma’lumotlargina qayd etiladi. Bular – yonilg‘i haydash vaqtidan 
benzinning qaynay boshlash (BH) va qaynab bug‘lanish 
oxiridagi (OH) harorat, 10, 50 va 90 foiz benzinning qaynab 
bug‘lanish haroratlari (
t
10%
, 
t
50%
, 
t
90%
), shuningdek, haydash 
jarayonida yo‘qotiladigan va sinashdan so‘ng qoladigan 
benzinning foizdagi ulushi. Standartlarda dizel yonilg‘ilarining 
fraksion tarkibini tavsiflashda uch-to‘rttagacha ko‘rsatkichdan 
(
t
0%
, 
t
50%
, 
t
90%
va OH), ba’zi markalar uchun esa hatto ikkita 
ko‘rsatkichdan (
t
50%
va OH) foydalaniladi.
Benzinning fraksion tarkibi aniq bo‘lganida uning 
bug‘lanuv chanlik xossasi bo‘yicha standart talablariga mos 
kelishini nazorat qilish osongina amalga oshiriladi. Buning 
uchun yonilg‘i haydash natijasida olingan haqiqiy ma’lumotlar 
standartning texnik talablari bilan solishtiriladi.
2. 4.
 Benzinni fraksion tarkibi bo‘yicha baholash
Benzinli dvigatellarni ishlatish jarayonini tekshirish natijalari, 
dvigatelning ishonchli ishlashi benzinning fraksion tarkibiga 
bog‘liqligini ko‘rsatadi. Bu bog‘liqlik benzinlarning fraksion 
tarkibini ekspluatatsion baholash asosida qayd etilgan bo‘lib, 

---

42
43
bu maqsadda nomogrammalardan foydalaniladi (2.4-rasm). 
Nomogrammaning gorizontal o‘qiga yonilg‘ini haydashdagi 
muhim haroratlar qo‘yilgan, vertikal o‘qqa esa minus 30°C dan 
60°C gacha bo‘lgan tashqi havo harorati (
t
h
) qo‘yilgan.
Ta
sh
qi
h
av
o 
ha
ro
ra
ti 
(
t
h
),
°
C
2.4-rasm.